'Europese geheime diensten moeten meer info delen'

Toch speelt de EU geen onbelangrijke rol in het wereldje van de spionage. In het Joint Situation Centre (SitCen) in Brussel werken sinds 2002 analisten van de inlichtingendiensten van EU-lidstaten samen. Ze produceren dagelijkse syntheserapporten over de probleemgebieden waar de Europese buitenlandse politiek mee te maken heeft. Voorts is er de Intelligence Division, een onderdeel van de militaire staf van de EU, waarin tientallen militairen zich toeleggen op militaire operationele inlichtingen. En ten slotte is er het EU-Satellietcentrum, gevestigd in Spanje, dat inlichtingen van Europese spionagesatellieten ontvangt en verwerkt.

‘Tien jaar geleden zouden de woorden “Europa” en “inlichtingenwerk” waarschijnlijk niet eens in dezelfde zin hebben gepast. Sindsdien is er echter veel veranderd’, aldus William Shapcott, directeur van het SitCen. De Brit, die doorgaans niet naar buiten treedt, nam eind oktober in Brussel deel aan het avonddebat Kan Europa zijn inlichtingenwerk beter bundelen?, een organisatie van de denktank European Defense Agenda. Shapcott: ‘Kunnen we beter? Ja, occasioneel wel, bijvoorbeeld om bepaalde militaire missies van de EU te ondersteunen. Maar voor mij is het glas half vol –en het wordt nog verder gevuld.’

Volgens Frank Asbeck, directeur van het EU-Satellietcentrum, gaat de samenwerking binnen de EU op het gebied van geospatiale spionage redelijk ver. Asbeck: ‘Lidstaten werken zowel samen bij het inzamelen van beelden via militaire observatiesatellieten als bij het analyseren daarvan. De belangrijkste partners van het Satellietcentrum zijn het SitCen en de militaire staf, maar we leveren onze producten ook aan hoofdkwartieren van EU-operaties én aan lidstaten.’

Dieter Haag, hoofd spionagebeleid op de militaire staf van de EU, benadrukt dat meer samenwerking de kwaliteit van het inlichtingenwerk ten goede komt. Haag: ‘Eerst zouden we de samenwerking in Brussel kunnen verbeteren – tussen de militaire en civiele wereld en de Commissie, de Raad en de toekomstige External Action Service. Daarnaast moet ook de samenwerking met de lidstaten verbeteren. De sleutel tot succes zal altijd wederzijds vertrouwen zijn. We moeten het eeuwenoude inlichtingenprincipe van de noodzaak om te weten achter ons laten en kiezen voor de noodzaak om te delen. Dat is geen eenmalig iets, maar een project van lange adem.’