Ex-dictator wil president worden ondanks verbod

De 77-jarige Ríos Montt mag niet meedoen aan de presidentsverkiezingen van 9 november wegens artikel 186 van de grondwet, dat verhindert dat ex-coupplegers nog meedingen voor het hoogste ambt. Datzelfde artikel zat de presidentiële ambities van de ex-generaal al dwars bij de stembusslagen van 1990 en 1995.

Het regerende Guatemalteeks Republikeins Front (FRG) aanvaardt de beslissing niet en wil de kandidatuur van Montt forceren via een juridisch beroep. De partij liet weten dat het massademonstraties zal organiseren als ze bot vangt bij één van de drie hoven waar beroep mogelijk is.

Ríos Montt kwam in 1982 aan de macht via een staatsgreep. Volgens het FRG is het bewuste grondwetsartikel uit 1995 niet van toepassing om Ríos Montt omdat wetten in Guatemala niet met terugwerkende kracht gelden.

Alles is nog mogelijk, stelt politiek analist Marco Antonio Barahona, van de ngo Vereniging van Sociaal Onderzoek (ASIES). In theorie heeft de voormalige dictator geen kans om de wettelijke obstakels te overwinnen maar in een land als Guatemala is alles mogelijk. Eén voorbeeld daarvan is zijn enorme populariteit op het platteland, dat nog steeds het brandmerk draagt van de repressie onder zijn regime.

Rios Montt stond in de eerste helft van de jaren 70 aan het hoofd van het leger. Na zijn pensioen in 74 won hij voor de christen-democraten de presidentsverkiezingen, maar de uitslag werd nooit erkend wegens fraude. In 1978 trok hij zich terug in het evangelische geloof, om vier jaar later terug te keren als putchist tegen generaal Romeo Lucas García (1982). Zijn twee jaar durend bewind werd een meedogenloze jacht op linkse opstandelingen. Zo’n 600 inheemse dorpen werden door het leger in de as gelegd, 100.000 burgers (vooral indianen) werden vermoord en een miljoen mensen gingen op de vlucht.