Filmmaker Hawa Essuman: 'Iedereen heeft recht op waardig leven'

Hawa Essuman is een dertigjarige Keniaanse filmmaker van Ghanese afkomst. Ze heeft al twee korte films op haar actief en doet momenteel de ronde van de festivals, waar het vanavond getoonde Soul Boy alom lof oogst. In Rotterdam, een festival dat bekend staat om zijn sterke programmering, won de film in januari trouwens de publieksprijs.
Hawa Essuman stelt haar camera op in hartje Ribera, de reusachtige sloppenwijk van Nairobi. Ze volgt er de jonge Abi, die zeven opdrachten moet volbrengen om de ziel van zijn zondige vader te redden. Ergens tussen initiatiereis en sociale kroniek, met royale scheuten poëzie, waardigheid en menselijkheid.
Wat denk je ervan dat de wereldbeker voetbal voor het eerst op het Afrikaanse continent plaatsvindt?
Ik houd niet van voetbal. Maar dat wil niet zeggen dat ik blind ben voor wat een en ander voor de mensen betekent. De tijd stopt voor de duur van de wedstrijd, iedereen leeft mee met zijn team, windt zich op, schreeuwt, huilt. Ik ben geneigd om dezelfde bedenking te maken bij het feit dat de wereldbeker in Afrika plaatsvindt. Het is in de eerste plaats een groots en gigantisch feest.
Wat is jouw achtergrond?
Ik beschouw mezelf als een self-made woman. Ik wilde altijd al verhalen vertellen, al heb ik het scenario van Soul Boy niet zelf geschreven. In Kenia zijn de productiehuizen niet meteen dik gezaaid. Maar televisie maakt de laatste jaren wel een steile opgang; het is vaak makkelijker om financiering te vinden voor een televisieproject dan voor een speelfilm.
Soul Boy vermengt poëzie en sociaaleconomische realiteit. Vormelijk heeft de film dan weer veel weg van een sprookje. Alleen voor kinderen?
Omdat hij iets universeels heeft, zou je hem kunnen omschrijven als een kinderfilm voor volwassenen. Maar er zijn verschillende lagen.
Wie zijn jouw voorbeelden op het vlak van film?
De Nigeriaanse schrijver Wole Soyinka inspireert me net zo sterk als Pedro Almodóvar. De vloeiende mise-en-scène, het kleurgebruik, de poëzie, … alles raakt me bij de Spaanse filmmaker.
Soul Boy is de eerste film in een reeks die Keniaanse en Duitse professionals op projectbasis bij elkaar brengt?
Het is een verheugend initiatief en mijn film is er het concrete resultaat van. De draaiperiode zelf was bepaald moeilijk, we hadden maar dertien dagen.
Hoe waren de reacties toen je de Soul Boy voor het eerst liet zien in de sloppenwijken waar je de film draaide?
De première was een magisch moment. Het regende overal, behalve op de plek van de vertoning. De mensen die ons hadden zien draaien, dachten dat we hen vergeten waren. Over de sloppenwijken zijn er veel vooroordelen. Natuurlijk heb je geweld, benden, rellen na de verkiezingen, … Het belangrijkste waren de reacties achteraf. De mensen waren trots toen ze zagen dat we hun dagelijks leven op een waardige en menselijke manier hadden weergegeven. En dat was nu net mijn bedoeling.

Het Afrikaanse vraagstuk

Tijdens het festival Visionair Afrika stellen MO* en Le Soir aan alle artiesten dezelfde vraag: hoe kunnen zij bijdragen tot de ontwikkeling van Afrika?

Hawa Essuman: “Het gaat er niet om of je bij dit of dat continent hoort. Het belangrijkste is je vastberadenheid. Doen waar je zin in hebt, is nooit gemakkelijk. Of je nu uit Brussel of Nairobi komt. Je moet werken aan datgene waar je in gelooft en nadien de gevolgen van die keuze dragen, of die nu aangenaam zijn of niet.”

Festival ‘Visionair Afrika’
 
Vijftig jaar onafhankelijkheid, dat moet gevierd worden. In Congo natuurlijk, maar ook in 16 andere Afrikaanse landen. Geheel naar het beeld van zijn directeur Paul Dujardin kon ook BOZAR bij zoveel feestvreugde en reflectie niet aan de zijlijn blijven staan. Vandaar het festival ‘Visionair Afrika’, een en al genot en engagement. De deelnemende artiesten, onder anderen Rokia Traoré, Angélique Kidjo en Germaine Acogny, doen méér dan alleen optreden. Elk blijft ‘48 uur in Brussel’ om er het debat aan te gaan over de toekomst van de Afrikaanse culturele instellingen en hun bijdrage aan de ontwikkeling van Afrika. Het vervolg lees je op bozar.be, op MO.be en in Le Soir.

Avant-première Soul Boy, donderdag 17 juni om 20 uur
Bozar, Ravensteinstraat 18, 1000 Brussel; 02/507.82.00 & www.bozar.be