Financiert Fortis catastrofale modderstromen?

Sinds 29 mei 2006 spuit er in Sidoarjo, in Oost-Java, onophoudelijk hete en giftige modder uit de bodem. Naar schatting 15.000 mensen zijn moeten vluchten, omdat hun dorpen en huizen bedreigd werden door de nietsontziende moddermassa. Ook de infrastructuur heeft erg te lijden. Steeds meer wegen, gasleidingen en drinkwatervoorzieningen zijn onbruikbaar. De moddervulkaan bevindt zich vlakbij de Banjar Panji I gasbel, in een gebied dat door het Indonesische Lapindo Brantas Inc. wordt geëxploiteerd onder het Brantas Production Sharing Contract.

Banken tot de orde geroepen

Aangezien verschillende internationale banken via leningen aan de hoofdaandeelhouders (Energi Mega Persada, Medco Energi Internasional, Santos) van Lapindo Brantas Inc. de exploitatie van de bewuste gasbel hebben mogelijk gemaakt, houdt Friends of the Earth hen medeverantwoordelijk voor de catastrofale gevolgen van de moddervulkaan. De organisatie dringt er bij de banken dan ook op aan om hun invloed aan te wenden met het oog op het stoppen van de modderstroom. Aan de banken wordt bovendien gevraagd om in de toekomst alleen nog leningen toe te staan indien Lapindo Brantas Inc. zijn verantwoordelijkheid opneemt en belooft de door de moddervulkaan veroorzaakte schade te herstellen en te compenseren.

Fortis

Ook de Nederlands-Belgische Fortis Groep wordt in het rapport beschuldigd, als een van de belangrijkste kredietverstrekkers van Energi Mega Persada en Medco Energi Internasional. Bij Fortis ontkent men niet relaties te onderhouden met beide bedrijven, al doet de bank er tegelijk alles aan om haar rol in Sidoarjo te minimaliseren. Fortis zegt niet rechtstreeks betrokken te zijn bij het Brantas Production Sharing Contract, dat de exploitatie van de Indonesische gasbel regelt. Op veel (financiële) medewerking lijken de slachtoffers van de moddervulkaan bijgevolg niet te moeten rekenen: “Gezien onze beperkte invloed en gezien het feit dat Fortis op geen enkele manier een direct betrokken partij is, hebben we besloten om de situatie niet verder op te volgen.”

Gasboring of aardbeving?

Volgens Friends of the Earth liggen gasboringen van Lapindo Brantas Inc. aan de basis van de onophoudelijke modderstroom in Sidoarjo. De firma zou immers nagelaten hebben om de gasbel ondergronds af te schermen, waardoor modder in de gasbel kon sijpelen. Ook geologen steunen die hypothese, al lijkt niet iedereen dezelfde mening toegedaan. Lapindo Brantas Inc. zegt dat de eruptie een natuurlijk verschijnsel is. Die zou het gevolg zijn van de aardbeving die zich twee dagen tevoren in Yogyakarta (Zuid-Java) had voorgedaan. Volgens geologen is het echter eerder toevallig dat de beide fenomenen zich bijna gelijktijdig voordeden: “Alles wijst erop dat Lapindo Brantas Inc. de veiligheidsvoorschriften niet gerespecteerd heeft bij hun gasboringen.”

Schuldbekentenis

Energi Mega Persada, de hoofdaandeelhouder van Lapindo Brantas Inc., heeft inmiddels schuld bekend, zij het op een zeer impliciete manier. De firma heeft, sinds de uitbarsting, immers meermaals geprobeerd om al haar aandelen van de hand te doen. De Indonesische overheid kon echter telkens tijdig ingrijpen omdat ze er een poging in zag van Energi Mega Persada om zijn verantwoordelijkheid te ontlopen, in de hoop niet meer gelinkt te worden aan de catastrofale gevolgen van de moddervulkaan.