Fiscale regels beletten islamitisch bankieren in Lage Landen

Islamitisch bankieren begon in de jaren 60 op kleine schaal in Egypte. Inmiddels komen banken die het islamitische verbod op winst via rente (riba) respecteren in veel moslimlanden voor. In Iran, Sudan en Pakistan zijn andere vormen van bankieren zelfs niet meer toegestaan zegt Hans Visser, professor internationale economie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam.

Een aantal Westerse banken, met name Citibank, ABN AMRO en HSBC, bieden islamitische bankproducten aan in moslimlanden, via dochters of in eigen naam. Buiten Engeland is er echter geen enkel land in de Europese Unie waarin moslims kunnen genieten van een noemenswaardig pakket aan renteloze bankproducten.

In België is er zelfs nog geen enkele aanvraag geweest van een instelling om specifieke bankproducten voor moslims aan te bieden, zegt woordvoerder Hilde Dierckx van de Belgische Commissie voor Bank-, Financie- en Assurantiewezen (CBFA).

Banken in de Lage Landen hebben wel duidelijk belangstelling om ermee te beginnen. Vorig jaar startte een onbekende bank de website www.rentevrijlenen.com, met de bedoeling een databank samen te stellen van mensen die geïnteresseerd zouden zijn in islamitisch bankieren. De CBFA liet de website stoppen omdat er misbruik werd gemaakt van de beschermde term ‘bank’ en omdat er een bepaald bedrag voor de registratie werd gevraagd.

Moslims in de Lage Landen willen exact hetzelfde als hun Britse broeders, zegt Magid Dawood, CEO van Yasaar Limited, het belangrijkste Europese consultancy kantoor inzake islamitisch bankieren. Uit onze onderzoeken op het Europese vasteland is gebleken dat er veel vraag naar is.

België en Nederland tellen respectievelijk 400.000 en 920.000 moslims. Beduidend minder dan de 1,7 miljoen moslims in Groot-Brittannië, maar nog steeds een ruime afzetmarkt. Waarschijnlijk is er wel een markt voor in numerieke termen, maar de meeste moslims hebben geen weet van het bestaan van islamitische bankproducten, zegt Visser.

Onbekend is onbemind, maar toch is er meer aan de hand. In de eurozone maakt de fiscus het afsluiten van een renteloze lening voor een huis bijzonder onaantrekkelijk. En dat is precies de formule waar islamitische banken hun winstmarge halen. Wie een renteloze hypotheek wil, kan op het Europese vasteland niet profiteren van fiscale voordelen. De Britten hebben als enige de fiscale aftrek bij hypotheken afgeschaft, zegt professor Visser. In de rest van Europa zijn conventionele hypotheken nog steeds commercieel onklopbaar. Een bijkomend probleem is dat islamitische hypotheken vaak dubbele registratierechten meebrengen omdat de bank de eigendomstitel draagt voor de duur van de afbetaling.

In België moeten er steeds registratierechten betaald worden als een huis van eigenaar veranderd. Daar is geen weg rond, zegt Dierckx. Toch gelooft Dawood dat de introductie van islamitisch bankieren op het Europese vasteland nog amper een kwestie van jaren is. Een pak Europese banken - ABN Amro, Dexia en anderen - bestudeert de mogelijkheid om beleggingsfondsen op te richten die voldoen aan de voorschriften van de sharia. Het zal niet lang meer duren voor Europese moslims dergelijke formules ontdekken. (MM/PD)