Fossiele brandstoffen terug van nooit weggeweest

Het jaar begon tekenend: ondanks hevige weerstand startten in februari de eerste werken aan de erg controversiële Keystone XL-pijpleiding, die olie uit Canada dwars doorheen de VS moet voeren.

De olie wordt er gewonnen uit de zogenaamde teerzanden, een praktijk die grote schade toebrengt aan de omgeving en boskap en vervuiling met zich meebrengt. Maar vooral: de ontginning komen drie keer meer broeikasgassen vrij dan bij conventionele olieontginning.

Het project blijft op felle tegenstand stuiten binnen de VS, maar in de mediaberichtgeving is daar vaak weinig van de merken. Uit onderzoek in maart bleek dat de Amerikaanse media vooral de voorstanders aan het woord laten. Tegelijk bleek uit een rapport van Bloomberg dat de nieuwe olie de benzineprijzen aan de pomp eerder kan doen stijgen dan dalen.

Eind dit jaar speelden de teerzanden nog een opmerkelijke rol in het nieuws. De Amerikaanse kandidaat-minister van Buitenlandse Zaken Suzan Rice bleek aanzienlijke belangen te hebben in de industrie. Ze kreeg daarvoor kritiek, omdat ze als minister belangrijke beslissingen inzake het dossier zou moeten noemen.

Schaliegas

Nog belangrijker dan de teerzanden is de snelle groei van schaliegas, een gas dat onder hoge druk uit gesteente geperst wordt. Volgens de Amerikaanse Energy Information Administration (EIA) kunnen van schaliegas wel eens veel grotere voorraden op onze planeet bestaan dan van het conventionele aardgas. Dat heeft belangrijke gevolgen voor de geopolitiek.

Maar schaliegas wordt gewonnen via een proces waarbij onder hoge druk water, zand en chemicaliën in de bodem worden gepompt, het zogenoemde ‘fraccen’. Daarbij wordt veel water gebruikt, kan er seismische activiteit ontstaan en vervuiling van het grond- en oppervlaktewater. In maart bleek dat frakken bovendien ook luchtvervuiling met zich meebrengt en het kankerrisico verhoogt. In oktober kwam nieuw onderzoek in de Amerikaanse staat Pennsylvania opnieuw tot de conclusie dat de productie tot gezondheidsproblemen bij omwonenden leidde.

Ook voor het klimaat is de praktijk slecht nieuws: bij de schaliegaswinning komen grote hoeveelheden methaan in de atmosfeer terecht, een bijzonder schadelijk broeikasgas.

Steeds verder en dieper

Naarmate de olieprijs stijgt, wordt het voor oliebedrijven lucratiever om steeds verder en dieper naar olie te zoeken. Vaak komen daarbij ongerepte gebieden en natuurreservaten in het vizier.

Ironisch genoeg is het net de klimaatverandering die nieuwe olievelden toegankelijk maakt. De krimpende ijsmassa op de Noordpool maakt het voor olieproducenten mogelijk om er te boren.

De plannen leiden tot veel tegenkanting, en niet enkel bij milieuorganisaties. Ook het Britse parlement ondernam in september stappen om de olieboringen bij de Noordpool te stoppen.