Gasopbrengsten splijten Bolivia

Bolivia is het armste land in Latijns-Amerika. Het raakt steeds meer verdeeld tussen de westelijke hooglanden, waar voornamelijk de verarmde inheemse bevolking leeft, en de veel rijkere oostelijke provincies. Die herbergen de meeste gasvoorraden, landbouw en industrie. De bevolking stamt er voornamelijk af van Europese immigranten.
De inkomsten uit gas stegen van 188 miljoen dollar in 2001 naar 1,57 miljard dollar in 2007. De stijging werd veroorzaakt doordat de in 2006 aangetreden regering van Morales de buitenlandse oliemaatschappijen dwong om de voorwaarden voor hun contract opnieuw te onderhandelen en meer belasting te betalen. De wereldwijde stijging van de brandstofprijzen deed daar nog een schepje bovenop.
De inkomsten vormen nu één zevende van Bolivia’s bruto binnenlands product (bbp) van elf miljard dollar en zijn de grootste bron van inkomsten voor de negen provincies in het land. In 2007 verdeelde de overheid 737 miljoen dollar aan olietaksen onder de negen provincies, 446 miljoen dollar meer dan de eerste herverdeling in 2005.
Vandaag is de te verdelen koek enorm groot geworden. Volgens senator Fernando Rodríguez van de oppositiecoalitie Podemos, zullen de inkomsten dit jaar stijgen naar vier miljard dollar op basis van export naar Brazilië en Argentinië en binnenlandse verkoop.
Pensioenfonds
Volgens Rodríguez moet onder de huidige wetgeving 440 miljoen dollar van de inkomsten naar de olieproducerende provincies Santa Cruz, Tarija, Chuquisaca en Tarija vloeien, en 160 miljoen naar de overige vijf provincies in Bolivia. Maar president Morales heeft van de enorme opbrengsten gebruik gemaakt om een deel af te leiden naar een pensioenfonds. Voortaan moeten alle Bolivianen ouder dan zestig jaar, daarmee een pensioen krijgen ter waarde van zo’n twintig euro. Volgens een bron bij de provinciale regering van Tarija, de provincie met de grootste gasrijkdommen, zullen de transfers naar de provincies daardoor 260 miljoen dollar lager zijn dan in 2007.
De rechtse oppositie argumenteert dat de regering amper 200 miljoen dollar nodig heeft voor het fonds, en niet de 260 die het nu opzij houdt. De provincies proberen met de steun van de oppositiealliantie een de verloren gasinkomsten te recupereren. In de oostelijke stad Santa Cruz zijn straatprotesten en zelfs hongerstakingen aangekondigd.
De spanning stijgt daarmee in aanloop naar het referendum op 10 augustus, dat de positie van Morales, vice-president Álvaro García Linera en de provinciale gouverneurs moet bevestigen. Uit peilingen blijkt dat de president en vice-president een goede kans maken.
Morales heeft ook al een referendum aangekondigd over het pensioenplan, zodat de bevolking zelf kan oordelen over de besteding van de gasopbrengsten.