Gedachten bij alweer een millenniumtop

In september sturen alle landen van de wereld hun staatshoofd, regeringsleider of buitenlandminister naar New York waar, zoals elk jaar, de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties samenkomt –de diplomatieke hoogmis bij uitstek. Dit jaar zal een high level meeting zich buigen over de Millenniumontwikkelingsdoelen die de armoede in de wereld willen halveren tegen 2015. ‘We zijn nu halfweg’, zegt VN-secretaris-generaal Ban Ki-Moon. ‘Als we in 2015 de doelen willen halen, is een serieuze inspanning nodig.’ Dat zal wel.

Op sommige doelen scoort de wereld als geheel vrij goed –het inkomen per hoofd of toegang tot lager onderwijs– al zijn er altijd regio’s die achterblijven. Voor basissanitair zullen we evenwel het doel missen met 600 miljoen mensen. De ondervoeding in Zuid-Azië en Afrika blijft gigantisch. We stoten almaar meer broeikasgassen uit en de ontbossing gaat door. Bijna overal zien de armsten hun deel van de koek afnemen. Lees: de interne ongelijkheid neemt toe. Bovendien is in deze cijfers het effect van de hogere voedselprijzen nog niet verrekend. Velen gaan ervan uit dat daarmee vijf jaar inkomenstoename wordt weggeveegd. Wat meteen de vraag oproept hoe de VN deze doelen kunnen realiseren als ze geen greep hebben op de economie.

De rijke landen hebben hun hulp verlaagd sinds 2005. Nochtans was hun belofte om meer te doen een van de steunpilaren van de Millenniumdoelen. Een mens zou er cynisch van worden. Al die plechtige topbijeenkomsten met resems dure eden ten spijt kwam het Noorden zijn deel van de deal niet na. Al waren er uitzonderingen: de vermaledijde Bush deed het nog zo slecht niet. Onze ex-premier Guy Verhofstadt moet zowat de kroon spannen als het gaat om verschil tussen woord en daad – sorry maar het is niet anders. De ontwikkelingslanden verwachtten kennelijk al dat de rijke landen niet met meer geld over de brug zouden komen, want bij hun ontwikkelingsplannen gaan ze uit van de bestaande hulpstromen, niet van wat nodig zijn zou zijn om de doelen te halen. Dat signaleert de VN-Conferentie over Handel en Ontwikkeling (Unctad) in haar laatste rapport over de Minst Ontwikkelde Landen.


Tja, globaal bestuur. Welkom in het land van de onvolmaakte, realpolitieke en ondoorzichtige compromissen. Die zo ver van de mensen staan dat ze moeilijk afdwingbaar zijn. MO* probeert de werkelijkheid van globaal bestuur zo dicht mogelijk bij u te brengen, zodat u onze leiders kan aanspreken op hun beloftes. Maar of het veel helpt? In ons land wordt dat alles eigenlijk al veertien maanden ondergesneeuwd door de communautaire strijd. Deze regering is amper bezig met de rol die België in de wereld speelt. Premier Leterme verzaakt geregeld aan internationale bijeenkomsten.

Welkom in het land van de onvolmaakte, realpolitieke en ondoorzichtige compromissen.

Global governance staat voor grote uitdagingen. Er is om te beginnen het gebrek aan democratie. Als instellingen geloofwaardig willen blijven, moeten ontwikkelingslanden er meer macht krijgen. Dat gebeurt enigszins in het Internationaal Muntfonds en de Wereldhandelsorganisatie, maar in de Veiligheidsraad gaat het niet vooruit. En dat is al jaren zo.

Daarnaast is er de zwakheid van het globale beleid op sociaal en milieuvlak, zoals de Millenniumontwikkelingsdoelen illustreren. Er zijn geen middelen om afspraken af te dwingen zoals die er wel zijn inzake handel. Op het vlak van sociaal beleid –mensenrechten en ontwikkeling– verwacht ik niet snel grote stappen naar krachtdadiger beleid.

Milieu maakt een betere kans. Vooral voor het klimaatbeleid acht ik een globale deal met bindende doelen voor alle grote spelers niet uitgesloten. Ten eerste omdat zowel de VS als de EU zwaaien met handelssancties indien de China’s en India’s van de wereld niet mee aan boord stappen van een klimaatdeal. Ten tweede omdat almaar meer mensen beseffen dat we allen in hetzelfde schuitje-genaamd-aarde zitten. We hangen van elkaar af. Eigenlijk geldt dat ook voor de armoede in de wereld: als het slecht gaat in Afrika, gaan wij dat ook voelen. Leiders zeggen dat al geregeld, maar ze handelen er niet naar.