Geen echte bocht in nieuwe Amerikaanse defensieplannen

De nieuwe begroting wordt gezien als een belangrijke stap in een aanslepende discussie binnen het Pentagon: of de Amerikaanse strijdkrachten zich eerder moeten focussen op conventionele oorlogsvoering tegen andere staten of eerder op een strijd tegen rebellengroeperingen en terroristen. “De voorbije jaren hebben fouten aan het licht gebracht in de prioriteiten, culturele voorkeuren en beloningsystemen in het defensieapparaat”, zei Gates bij de voorstelling van zijn plannen. “Er zijn genoeg studies geweest, genoeg twijfel en genoeg retoriek, nu is het tijd voor actie.”
Onder de meest controversiële maatregelen is de afschaffing van het F-22-project. Het Pentagon wil nog vier van de geavanceerde jachtvliegtuigen kopen en zet dan de productie stop. Eerdere geruchten over de stopzetting zetten een enorme lobbycampagne in gang om het project te redden. Er wordt ook gesneden in de budgetten voor het raketschild en een grootschalig moderniseringsplan voor de strijdkrachten wordt geschrapt.

“Niet fundamenteel”

Toch waarschuwen verschillende waarnemers dat de veranderingen in het defensiebudget weliswaar significant maar niet echt fundamenteel zijn. “De veranderingen worden een fundamentele koerswijziging genoemd, en dat is tegelijk juist en fout”, zegt Miriam Pemberton, onderzoekster aan het Institute for Policy Studies. “Juist, omdat het inderdaad de meest ambitieuze aanval is op stevig verankerde wapensystemen sinds de jaren negentig, maar fout omdat ook met deze begroting de investeringen in defensie blijven groeien en groter zijn dan welke begroting ook onder Bush.”
Sommige programma’s worden inderdaad behouden of zelf opgevoerd, zoals de F-35 Joint Strike Fighter. Gates wil de productie van het jachtvliegtuig verdubbelen van veertien in 2009 tot dertig in 2010.
“De nieuwe begroting doet amper de helft van de veranderingen die ik broodnodig acht”, zegt ook William Hartung van de New America Foundation. “Maar onder Bush was dat helemaal niets, of ging het zelfs de andere richting uit.”
De nieuwe begroting schrapt enkele grote conventionele oorlogsprogramma’s, maar compenseert door de investeringen in nieuwe soorten oorlogsvoering sterk op te voeren. Gates kondigde bijvoorbeeld 2 miljard extra aan in inlichtingendiensten, bewaking en verkenning, waaronder vijftig nieuwe onbemande vliegtuigen. Ook de budgetten voor eenheden die “speciale operaties” uitvoeren worden met 5 procent uitgebreid.

Tegenstand

Defensieanalisten waarschuwen dat de nieuwe begroting mag rekenen op grote tegenstand in het Congres van parlementsleden in wier kiesdistricten de grote defensiebedrijven gevestigd zijn. “Ze zullen een harde strijd moeten voeren”, zegt Pemberton. “Ministers van Defensie hebben eerder al geprobeerd om wapensystemen af te schaffen, maar vaak is dat niet gelukt. Deze begroting is dus pas de eerste stap in het proces.”
Nu al hebben de senatoren Jeff Session en Richard Shelby van Alabama hun ongenoegen geuit door de nominatie te blokkeren van Ashton Carter als nieuwe onderminister van Defensie voor aankopen, technologie en logistiek.

Discussie

Het debat over de begroting verdeelt de strijdkrachten in wat het “deze oorlog”-kamp en het “volgende-oorlog”-kamp genoemd wordt. Het eerste kamp focust de huidige oorlogen in Irak en Afghanistan tegen rebellengroeperingen, het tweede kamp op een mogelijk conflict met een groot land als China.
Gates wordt algemeen gezien als een aanhanger van het eerste kamp, maar net als de waarnemers wijst hij op het feit dat het nieuwe budget verre van een radicale koerswijziging is. Bij de voorstelling benadrukte hij dat de “onconventionele oorlogsvoering” amper 10 procent van de nieuwe begroting uitmaakt.  “Dit gaat niet over irreguliere oorlogsvoering die onze conventionele capaciteiten overschaduwt”, zei hij. “Wat we doen, is de irreguliere oorlogsvoering voor het eerst een zitje aan de tafel geven.”
Toch zijn vooral rechtse politici en sommige militaire academici er niet gerust in. “De voormalige minister Donald Rumsfeld verloor het menselijke aspect van oorlogsvoering teveel uit het oog en richtte zich teveel op de high tech innovatie”, schrijft Kori Schake, een professor aan de roemruchte militaire academie West Point. “Zijn opvolger staat op het punt de omgekeerde fout te maken.”