Geen plaats voor dissidente stemmen in Iraaks Koerdistan

Sinds de oprichting van een autonoom Koerdisch gebied in 1991 doen de Koerden hier alle moeite om hun eigen samenleving op te bouwen. Hier spreekt men Koerdisch en alle opschriften zijn in het Koerdisch.

In café Machko volgen Koerden van alle leeftijden, verzameld rond één van de zeldzame tv-toestellen in de stad, dagelijks het nieuws. Meestal kijken ze naar de Arabische zender al-Jazeera, die nieuws brengt over de voorlopige grondwet. De belangrijkste reden waarom we kijken naar al-Jazeera en al-Arabia is het feit dat ze breaking news brengen, zegt de 63-jarige schrijver Kerem Sheharizah. En we kijken ook wel eens naar al-Hurra (de vrijheid), de Arabische zender die onlangs door de Amerikanen werd geopend. Dat geeft een ander perspectief.

De Koerden in Irak volgen het nieuws over hun eigen land noodgedwongen via Arabische zenders uit Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten. Ze hebben wel zenders in eigen taal, maar nieuws brengen die vooralsnog nog niet. De kleine zenders zijn er nog niet in geslaagd om een netwerk van journalisten uit te bouwen dat nieuws kan brengen. Naast geldgebrek, speelt ook censuur een rol.

Het avondnieuws op KTV is niets meer dan de samenvatting van de dagtaak van Masoud Barzani, de leider van de Democratische Partij van Koerdistan Democratic Party (KDP). De KDP regeert de facto over de helft van Noord-Irak. De andere helft van Iraaks Koerdistan wordt gecontroleerd door de PUK. En daar hoort vanzelfsprekend een eigen zender bij. KurdSat, de enige andere zender in het Koerdisch, is de spreekbuis van de PUK.

Hakim Umar, de persverantwoordelijke van de PUK, steekt de redactionele lijn van KurdSat niet onder stoelen of banken. De media zijn een belangrijk propagandamiddel voor het behouden van de eenheid van Irak. Als je microfoon aan de mensen zelf zou geven, dan eisen ze afscheiding. De media hier helpen hen terug te keren naar het federalistische gedachtegoed. Het federalisme is de beste weg voor ons. Daar spelen de Koerdische media een rol in. Wij hebben de boodschap voor ons volk dat het goed is om in een federaal Irak te blijven. Hetzelfde geldt a fortiori voor de Arabische zenders. Irak is één en ondeelbaar, zo luidt de boodschap.

Op straat wil niemand zich uitspreken tegen de van bovenaf opgelegde visie. De nieuwe leiders, die door de VS gesteund worden, zijn er in geslaagd om elke vorm van dissidentie de kop in te drukken. De inlichtingendienst van het gebied, de Asayeech, is naar verluidt zeer efficiënt.

De Koerden buiten Irak zien het leiderschap van de twee gewapende facties als een tijdelijke overgang naar volledige onafhankelijkheid. Federalisme lijkt nu de enige optie, zegt Kani Xulam, de directeur van de American Kurdish Information Network vanuit Washington. Maar uiteindelijk zul je de mensen toch om hun mening moeten vragen. (MM/JS)