Geitenmelk brengt arme boeren er weer bovenop

Vroeger was de rijkste man in het dorp een gepensioneerde, maar nu ben ik het, zegt een trotse boer uit één van de 31 gemeenten in Carirí. Veel arme dorpen in Brazilië overleven met de karige pensioentjes waar de oudste bewoners recht op hebben. Zij krijgen maandelijks 260 real (minder dan 70 euro), het wettelijk minimumloon. Keuterboertjes of landarbeiders verdienen vaak minder.

De streek van Carirí werd de voorbije decennia almaar armer, een gevolg van de neergang van de veeteelt en de traditionele katoensector. Carirí werd herhaaldelijk getroffen door verzengende droogterampen, waardoor de landbouw, de enige economische sector van betekenis, helemaal geen toekomst meer leek te hebben. De bevolking begon massaal weg te trekken. Nu leven er nog amper een kwart miljoen mensen in het uitgestrekte gebied, en minder dan de helft daarvan houdt het nog uit op het platteland.

Een project om de geitenkweek in de streek te bevorderen, legde vier jaar geleden de basis voor een ommekeer. Geiten overleven ook op schaars begroeide weidegronden, en de teelt sloot aan bij de tradities in de streek. De start was moeilijk: geitenmelk stinkt, vonden de afnemers waarop het project mikte, en de bestaande zuivelbedrijven bleken moeilijke partners. Met de steun van de nationale regering, de deelstaat Pernambuco en verscheidene overheidsinstellingen kon het initiatief toch snel groeien. De dagelijkse productie van geitenmelk steeg van 275 liter in 2001 tot 9.000 liter nu. Volgend jaar komt wellicht de kaap van 20.000 liter in zicht.

Carirí telt nu 700 geitenboeren. De melk wordt verwerkt in negen zuivelbedrijven, waar 1600 mensen werken. Indirect danken nog eens 3.000 mensen hun baan aan de verwerking van geitenmelk. Omdat de geiten- en schapenkuddes in de streek meer dan verdubbeld zijn, is ook de verkoop van vlees en leer toegenomen. En het geitenfestival in Cabaceiras, een van de droogste plaatsen in Brazilië, trekt inmiddels elk jaar al 35.000 bezoekers aan.

Pernambuco en de federale overheid kopen in Carirí zuivelproducten in het kader van sociale programma’s. De Braziliaanse regering heeft onder meer een Nul Honger-programma opgezet, dat de ergste armoede probeert te bestrijden door meer arbeidsplaatsen te scheppen en tegelijk de allerarmsten aan voldoende voedsel helpt. Alternatieve landbouwprojecten spelen daarin een sleutelrol, vooral omdat de armste Brazilianen op het platteland leven.

Volgens Luis Alberto Amorim, de coördinator van het project in Carirí, heeft het succes van de geitenboeren verreikende gevolgen. De nieuwe economisch activiteiten zwengelen het dynamisme aan, en veel mensen hebben hun gevoel voor eigenwaarde herwonnen.

Braziliaanse ontwikkelingsexperts gaan ervan uit dat projecten als dat in Carirí meer effect hebben in de strijd tegen de armoede dan grote initiatieven om buitenlandse investeerders aan te trekken. Het succesverhaal van de geitenboeren kan de beleidsmakers in het land en de Braziliaanse banken aanmoedigen om ook meer klein te gaan denken. (PD)