Gemengde gevoelens rond nieuwe amazonebruggen

Het lint op de nieuwe Wilson Pinheiro-brug tussen het Boliviaanse Cobija en de Braziliaanse grensstad Brasilea werd woensdag doorgeknipt door maar liefst drie presidenten. Daarna reisde het Boliviaanse staatshoofd Carlos Mesa samen met zijn Braziliaanse ambtsgenoot Luiz Inácio Lula da Silva en de Peruaanse president Alejandro Toledo 100 kilometer westwaarts voor de eerstesteenlegging van de Integratiebrug. De bruggen op zich zijn geen grote projecten, maar de aanwezigheid van de drie staatshoofden maakt duidelijk hoe groot het belang is dat de drie landen hechten aan de uitbouw van grensoverschrijdende wegverbindingen.

De Wilson Pinheiro-brug moet vooral de lokale handel in de grensstreek tussen Brazilië en Bolivia bevorderen, maar de Integratiebrug zal de komende jaren een heel netwerk van nieuwe of betere transportwegen doen ontstaan tussen de Braziliaanse deelstaat Acre en de havens aan de Peruaanse kust, verwacht professor Irving Foster Brown van federale universiteit van Acre. Een zegen voor de economie van de twee landen, maar een groot gevaar voor de natuur in de regio.

Een korte verbinding tussen Brazilië en de Stille Oceaan zou van het zuidwesten van de Amazoneregio een doorvoergebied maken voor de enorme productie van soja en graan in het westen van Brazilië. Ook de handel tussen de grote centra in Peru en Brazilië, die tot hiertoe grotendeels gescheiden waren door het Amazonewoud en de Andes, kan sterk toenemen.

Maar de aanleg van wegen door de Amazoneregio leidt onvermijdelijk tot meer ontbossing. Houthakkers en veetelers zullen makkelijker in streken kunnen doordringen die nu nog vrijwel onbereikbaar zijn, waarschuwt Michael Schmidlehner, de voorzitter van de milieuorganisatie Amazonlink in Rio Branco, de hoofdstad van Acre. Ook een chaotische urbanisatie, speculatie die de grondprijzen de hoogte in jaagt en plattelandsvlucht zijn te verwachten. Volgens hem is er in elk geval een goed plan nodig om die negatieve effecten van de aanleg van de nieuwe wegen in te dammen.

Het Madre de Dios-Acre-Pando-initiatief (MAP), een samenwerkingsverband van milieuactivisten, universiteiten, niet-gouvernementele organisaties en plaatselijke besturen uit Peru, Brazilië en Bolivia, verzamelt al jaren voorstellen en ideeën om de herhaling te voorkomen van problemen die grote ontwikkelingsprojecten in andere delen van de Amazoneregio de voorbije decennia hebben aangericht.

De MAP-beweging maakt zich onder meer sterk voor een gemeenschappelijk beheer van de bovenloop van de Acre. Het bekken van die rivier strekt zich uit over het grensgebied tussen Bolivia, Peru en Brazilië. Andere MAP-voorstellen zijn het opzetten van een grensoverschrijdend programma voor duurzaam bosbeheer en initiatieven om de teelt van inheemse gewassen te bevorderen en zo de opmars van monoculturen als soja af te remmen.

Volgens Irving Foster Brown is het nu of nooit voor Acre. De deelstaat staat voor grote veranderingen door de verwachte toename van investeringen. De veeteelt neemt er bijvoorbeeld snel uitbreiding; tegenwoordig krijgt de dunbevolkte deelstaat er ongeveer 200.000 stuks vee per jaar bij. Een goede planning met voldoende inspraak kan verhinderen dat de natuurlijke rijkdom van de regio door enkele generaties wordt opgebruikt. De gevolgen daarvan zouden tot ver buiten de Amazoneregio worden gevoeld. (PD/MM)