Geweld belangrijkste doodsoorzaak Venezolaanse jongeren

Johana Bracamonte heeft nooit leren lezen. Ze was pas vijf toen ze achterop de bromfiets van haar oom werd doodgeschoten. Haar oom bracht Johana naar de kleuterschool maar botste onderweg op boeven die het op zijn bromfiets hadden gemunt. Het drama speelde zich af in 23 de Enero, een dichtbevolkte volkswijk in het westen van Caracas.
Niet veel later werden in Mamera, een wijk in het zuidwesten van de stad, twee kinderen van negen en zeven dodelijk getroffen door verdwaalde kogels, afkomstig van een plotse schietpartij tussen twee bendes. De kinderen waren aan het spelen op de stoep voor het huis waar ze woonden.
“Dergelijke dingen gebeuren hier elke dag”, klaagt Jorge Machado, een buurman van de twee slachtoffertjes. “De boeven leggen hun wet op en niemand doet iets.” Dat klopt niet helemaal. De gerechtelijke politie zegt dat ze weet welke bendes het vuurgevecht leverden en heeft een vermoedelijke schutter opgepakt.

38 slachtoffers per dag

Maar het is duidelijk dat er niet genoeg gebeurt. Volgens de Venezolaanse mensenrechtenorganisatie Provea werden er tussen januari en september dit jaar 10.606 Venezolanen door boeven vermoord. Dat een stijging van 11 procent in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar.
Dat er jongeren tussen de slachtoffers zitten, is normaal. Van de 27 miljoen inwoners die Venezuela telt, is 40 procent jonger dan achttien. Maar het aandeel van kinderen en jongeren is wel heel hoog. Cecodap, de belangrijkste niet-gouvernementele organisatie die zich met de rechten van kinderen en jongeren bezig houdt, onderzocht 262 gevallen van extreem geweld tussen oktober 2007 en september 2008. In 160 gevallen bleek er een jongere te zijn vermoord.
Crimineel geweld is veruit het grootste probleem van Venezolaanse jongeren, zegt Oscar Misle, een mededirecteur van Cecodap. Schietpartijen waarbij kinderen omkomen, krijgen de meeste aandacht, maar volgens Misle vormen jongeren tussen dertien en zeventien jaar de belangrijkste risicogroep.
Ook veel daders zijn jongeren. De hoge misdaadcijfers onder jongeren “weerspiegelen de achtergrond van geweld die in de hele Venezolaanse maatschappij aanwezig is”, oordeelt Fernando Pereira, die ook voor Cecodap werkt. Jongeren zijn extra kwetsbaar voor dat geweld. Bij een onderzoek naar 104 gevallen van geweld binnen het gezin stelde Cecodap vast dat 68 slachtoffers jonger dan zes waren en 17 tussen zeven en twaalf.
De Venezolaanse regering voert op de scholen en met advertentiecampagnes een campagne tegen geweld tegen kinderen. Ze gaat er ook van uit dat de grotere gelijkheid tussen alle burgers waar ze naar streeft, het geweld op lange termijn zal verminderen. Maar volgens Misle doet Venezuela te weinig om kinderen en jongeren te beschermen. Beleidsmakers hebben volgens hem veel te weinig aandacht voor de jeugd. Ook de politieke polarisatie in Venezuela en de felle retoriek waarvan de twee kampen gebruik maken, wakkeren volgens de Cecodap-directeur het geweld aan.