Gezagsgetrouwe Japanners worden steeds bozer

De vrouwen hebben zelf een laboratorium geselecteerd dat de onderzoeken zal uitvoeren, zegt Saeko Uno, een verpleegkundige die zich onlangs bij de groep heeft aangesloten. “Dat is omdat we er niet op vertrouwen dat de regering de juiste cijfers vrijgeeft.” Uno woonde op 50 kilometer afstand van de kerncentrale in Fukushima en betreurt dat de bevolking in een vals gevoel van veiligheid is gesust. “Dat is iets dat ik nooit zal vergeten of vergeven.”

Schok

Veel Japanners delen haar gevoel, vooral nadat deze week bekend was geworden dat een groot deel van de meltdown al snel na de aardbeving van 11 maart plaatsvond. Uit nieuwsberichten bleek dat toezichthouders en bestuurders van de centrale opzettelijk informatie over de centrale achterhielden. Dat kwam als een schok voor Japanners, die traditioneel veel respect hebben voor autoriteit.

Dinsdag gaf een woordvoerder van de regering toe dat Tepco, het elektriciteitsbedrijf van Tokyo, de regering niet had laten weten dat het de koelsystemen na de aardbeving direct handmatig had uitgeschakeld.

“Nucleaire veiligheid is nooit prioriteit geweest voor het bedrijf of voor de regering”, zegt Hideyuki Kojima, een voormalig ingenieur aan de Universiteit van Osaka en nu woordvoerder van een groep burgers die een kerncentrale in het westen van Japan willen stopzetten. “Een burgerbeweging is de enige manier om de situatie te veranderen.”

Uit een peiling van de publieke omroep NHK bleek deze week dat bijna 70 procent van de Japanners overtuigd of voorzichtig voorstander is van het stopzetten van kernenergie en het zoeken naar veiliger alternatieven.

Vertrouwen weg

Dit gaat echter over meer dan alleen kernenergie, zeggen deskundigen. “De ramp heeft gezorgd voor diepe bezinning, want het heeft het vertrouwen in de regering weggeslagen”, zegt advocaat Osamu Mikiya. “Mensen zijn ontmoedigd en boos.” Mikiya roept ertoe op de regering verantwoordelijk te houden voor het inadequate toezicht.

Veel mensen doen dat al. Rechtszaken voor compensatie en tegen kernenergie zijn een teken van de verschuiving in de traditionele houding. In een poging de vijandigheid in te dammen heeft de regering deze week een miljardenplan gepresenteerd om de slachtoffers van de straling te steunen. De rekening komt bij Tepco te liggen.

Uiteindelijk moet dat geld echter geleend worden door banken, en die zullen eisen dat de regering daar garant voor staat. Het is nog maar de vraag of politici dat aan de boze kiezers kunnen verkopen. Een andere optie is de stroomtarieven te verhogen, maar ook dat stuit op veel verzet.

Eerder vandaag maakte de directeur van Tepco, Masataka Shimizu, bekend op te stappen, nadat hij een ongekend verlies van 1,25 biljoen yen (10,7 miljard euro) over het afgelopen financiële jaar had gepresenteerd.