Gezondheidszorg op sterven na dood

“Er zijn veel meer mensen die net als mijn dochter lijden onder inadequate behandeling in gezondheidscentra,” zegt Trasviña. Het Mexicaanse Sociale Zekerheidsinstituut (IMSS), dat verantwoordelijk is voor de zorg aan ongeveer 12 van de 100 miljoen Mexicanen, is zo goed als failliet. Op de medische zorg wordt bezuinigd, omdat het geld nodig is voor de pensioenen van de 491.000 werknemers en gepensioneerden.

Het IMSS sloot contracten af waarin is vastgelegd dat werknemers los van hun leeftijd, na 28 jaar werken met pensioen kunnen. Het pensioen is dan gegarandeerd hoger dan de laatste salarisbetaling. Het gevolg is dat het pensioen bij elke salarisverhoging meestijgt. Veel IMSS-werknemers kunnen al stoppen met werken als ze 53 zijn en ontvangen dan een maandelijks pensioen van meer dan 1200 euro. Het IMSS heeft 1785 gezondheidscentra. Dit jaar zal het instituut naar verwachting 12 miljard euro uitbetalen aan 376.000 actieve werknemers en 115.000 gepensioneerden.

Voor de twee miljoen gepensioneerde werknemers in de private sector is de situatie heel anders. Zij betaalden premies over hun salaris om zo verzekerd te zijn van gezondheidszorg en een pensioen. Pas op hun vijfenzestigste konden ze stoppen met werken en hun pensioen is gemiddeld niet meer dan 162 euro per maand. Mexico’s actieve beroepsbevolking telt 40 miljoen mensen. Iets meer dan de helft van hen werkt zwart. Zij dragen geen premies af en krijgen later ook geen pensioen.

Volgens Trasviña was zijn dochter het zoveelste slachtoffer van het IMSS “dat in coma ligt”. Op de avond van 11 januari arriveerde ze in het ziekenhuis in Guadalajara met symptomen van voorhoofdsholteontsteking. Ze werd kort onderzocht en moest daarna in de wachtkamer aansluiten bij nog zo’n honderd patiënten die voor haar aan de beurt waren. Acht uur later overleed ze aan een combinatie van ademhalingsproblemen en gebrek aan de juiste medicijnen.

Als er niets verandert, dan legt het IMSS binnen vijf jaar het loodje, voorspelde directeur Santiago Levy in februari. Hij wil met de werknemers onderhandelen over het huidige pensioenssysteem. Ook werknemers uit de private sector moeten volgens hem hogere premies betalen. Op 14 maart ging de vakbond voor IMSS-personeel akkoord met de geleidelijke verhoging van de premies, van de huidige 3 procent naar 6 procent in 2012. Uiteindelijk zou dat percentage echter verhoogd moeten worden tot 15 procent.

In de private sector is nog geen overeenkomst bereikt voor het verhogen van de ziekenfondspremies (niet voor pensioenen), van 15 naar 19 procent. Vakbonden dreigen daar met stakingen, als de overheid doorgaat met de hervorming van het pensioensysteem.

De schuld van het IMSS is intussen opgelopen tot 28 miljard euro, terwijl het slechts voor 2 miljard euro aan reserves heeft. Zelfs verkoop van alle activa, kan dat gat niet dichten. Het IMSS stevent af op een totale ineenstorting, zegt politoloog Martín Peralta. De vakbond van IMSS-personeel sluit daar de ogen voor en het lijkt erop dat de regering evenals haar voorgangers, het probleem vooruitschuift naar 2006, als een opvolger wordt gekozen voor president Vicente Fox.