Gilberto Gil werpt dam op tegen Hollywood

Een team van experts heeft er 14 maanden lang aan gewerkt. Maar het wetsontwerp dat de Braziliaanse audiovisuele industrie moet beschermen en promoten jaagt de grote TV-zenders, de filmzalen en de distributeurs in Brazilië in de gordijnen. Autoritair, zo noemen zij het wetsontwerp. Het werd besteld door de legendarische Braziliaanse zanger Gilberto Gil, die onder Lula de post van Cultuurminister kreeg.

Gil wil een Nationaal Audiovisueel Instituut (ANCINAV) oprichten, dat de Braziliaanse filmindustrie moet beschermen en promoten. Het strategische belang van de audiovisuele industrie voor de nationale cultuur, de economie en de soevereiniteit is het uitgangspunt van de wet, die duidelijk gericht is tegen culturele eenheidsworst. De linkse regering stelt een taks van tien procent op elk verkocht filmticket. Het geld wordt onder meer geïnvesteerd voor de bouw van nieuwe filmzalen. In Brazilië is er een groot tekort aan bioscopen. De 178 miljoen Brazilianen kunnen slechts terecht in 1.800 zalen. In 90 procent van de 5500 Braziliaanse gemeenten is geen bioscoop aanwezig. De nieuwe zalen zouden een derde vragen van de huidige prijs van een filmticket, nu gemiddeld zo’n 2 euro.

De Amerikaanse distributeurs schreeuwen moord en brand. Zij betalen nu - net als andere verdelers van buitenlandse films - 3.000 real (844 euro) per uitgebrachte film. De Braziliaanse regering wil Hollywood dat bedrag per kopie laten betalen. Het is niet eerlijk dat een superproductie waarvan 200 kopieën worden uitgebracht, evenveel belast wordt als een film met een kleine oplage. Ondanks het internationale succes van de Braziliaanse cinema, gaan nog erg weinig Brazilianen naar eigen producties kijken. Prenten van eigen bodem zorgen amper voor tien procent van de opbrengsten aan de filmkassa.

De regering wil ook een taks van vier procent heffen op de abonnementen van de Braziliaanse TV-zenders. Het op te richten Nationaal Audiovisueel Instituut zou er ook op toekijken dat Braziliaanse zenders wekelijks minstens één film van eigen bodem uitzenden. Het mediaconglomeraat Globo, dat met 78 procent van de reclame-inkomsten een quasi-monopolie heeft in Brazilië, vindt het wetsontwerp een schande. De TV-bonzen beschuldigen de linkse regering van een machtsgreep en van een poging om censuur in te stellen. Onzin, Globo wil gewoon zijn monopolie in de ether behouden, zegt Assunçao Hernandes, een producer in Sao Paulo, de voorzitter van het Braziliaanse Filmmakerscongres, waar het concept voor een filminstelling vier jaar geleden ontstond. Alle reclame-inkomsten worden opgesoupeerd door de producties die Globo maakt. De andere mediabedrijven komen gewoon niet aan de bak.

Daarnaast zou ANCINAV erop toezien dat Hollywood zijn producties niet meer verkoopt tegen dumpingprijzen aan de Braziliaanse televisie. Volgens Hernandez is dat niets meer dan wat de industrielanden ook doen: hun eigen markt beschermen en een sterke industrie ontwikkelen. Sergio Sá Leitao, een adviseur aan het ministerie van cultuur, verwijst ook naar het buitenland. In Frankrijk betalen zenders een taks van 16 procent en cinema’s dragen 11 procent af. En Australië reserveert 55 procent van de TV-programmatie voor eigen producties.

Het wetsontwerp wordt over twee maand gestemd in het Braziliaanse parlement. Intussen mag de sector er volop over debatteren. Gil heeft onder meer een website geopend waarop iedereen zijn reacties kwijt kan.