Gratie voor Filipijnse migrante in Koeweit?

Jakatia Pawa is een 33-jarige Filipijnse die in Koeweit werkte als huishoudhulp en daar is veroordeeld voor moord. Ze is moeder van twee en had in haar thuisland gestudeerd maar besloot naar het buitenland te trekken omdat ze daar meer zou kunnen verdienen.
In mei 2007 werd de 22-jarige dochter van Pawa’s werkgever, voor wie ze al vijf jaar werkte, vermoord. Pawa werd als schuldige aangewezen en een eerste keer veroordeeld in april 2008. Begin dit jaar is de uitspraak herbevestigd door het Hoogste Gerechtshof, Pawa krijgt de doodstraf.
Maar zelf zegt ze onschuldig te zijn en ook het bewijs om haar aan de moord te linken is twijfelachtig. Op het moordwapen, een mes, zijn haar vingerafdrukken niet teruggevonden en ook waren er geen bloedvlekken op Pawa’s kleren die haar konden linken aan de moord.
Koeweit werkt met veel migrantenarbeiders, net als heel wat andere landen in de Golf. Na Saoedi-Arabië stelt het de meeste buitenlandse vrouwen als huishoudhulp tewerk.

Migrante International voert nu massaal actie in de hoop dat de Emir Jakatia Pawa amnestie wil verlenen. Dit gebeurt in Koeweit wel vaker op de nationale feestdag, 25 februari.
Jakatia was een van de vele Overseas Filippino Workers (OFW) die in het buitenland aan de slag gaan. Elke dag vertrekken gemiddeld zo’n twee- tot drieduizend mensen uit het land. Armoede en werkloosheid in eigen land zijn de belangrijkste drijfveren voor Filipino’s om in het buitenland te werken, dat bevestigt ook Kris Vanslambrouck van 11.11.11. Volgens hem liggen de bevolkingsexplosie en de economie van het land aan de basis.
Al sinds 1900 groeit de Filipijnse bevolking spectaculair, de overheid heeft het moeilijk om deze groei bij te benen. Er zijn niet voldoende jobs en de economie is broos. Een tekort aan sterke bedrijven en een verouderde, niet-dynamische landbouw zijn de kern van het economisch probleem, zeker wanneer men rekening houdt met het feit dat zowat zestig procent van de bevolking op het platteland leeft.
Tegenwoordig werkt ongeveer tien procent van de 95 miljoen inwoners in het buitenland. De economische crisis heeft deze evolutie nog versterkt. Bovendien promoot de overheid het migrantenwerk op een actieve manier, bijvoorbeeld door via posters arbeidskrachten te ronselen. Het feit dat de meeste Filipino’s ook Engels spreken maakt van hen het perfecte exportproduct. Veel van deze Filipijnse arbeidsmigranten gaan naar het Midden-Oosten, waar de vraag enorm is, maar ook Hongkong is populair.

Migrantenarbeiders worden vaak uitgebuit. De vrouwen, die meestal in het huishouden werken, zijn het kwetsbaarst. Ze worden slecht behandeld en moeten lange uren kloppen tegen een karig loon. Ook worden veel gevallen van dwangarbeid en misbruik gemeld. Een rapport van Human Rights Watch (HRW) uit 2009 over migrantenarbeid in het Midden-Oosten kaart bovendien het gebrek aan wettelijke bescherming aan. Zo ook in Koeweit, waar meer dan zeshonderd duizend vrouwen als huishoudster werken.

Verschillende organisaties zijn bekommerd om het lot van migrantenarbeiders. Zowel Human Rights Watch  als Amnesty International en de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) houden zich bezig met deze problematiek maar ook in het land zelf strijden enkele organisaties voor een betere behandeling van de OFW’s.

Zo heeft de Philippine Migrant Rights Watch een tienpuntenplan opgesteld om de rechten van migrantenarbeiders te verbeteren. Daarnaast is ook Migrante International, een alliantie van progressieve krachten, een belangrijke en kritische speler. Hun voornaamste eis is de exploitatie van Filipijnse migrantenarbeiders te stoppen. Vooral de overheid krijgt het van Migrante International hard te verduren, omdat zij wel winst maakt op de migratie-arbeid maar onvoldoende inspanningen levert wanneer het fout loopt.
Filipijnse migranten dragen in grote mate bij aan de economie door het vele geld dat zij overmaken aan het thuisland. Zowat tien jaar geleden, in 1999, ging het al om bijna zeven miljard dollar. De overheid erkent hun inspanningen en noemt ze dan ook de ‘new economic heroes’.
Volgens sommigen zou president Arroyo de Emir van Koeweit persoonlijk moeten aanspreken om de vrijlating van Pawa te bewerkstelligen. Migrante International hoopt dat ze Koeweit zal kunnen overtuigen om Pawa vrij te laten. Maar men wil ook laten zien dat het volk veel van de eigen overheid verwacht, en dat ook zij dus al het mogelijke zullen moeten doen.

De Filipijnse bevolking is wel gevoelig voor dergelijke situaties, vooral sinds de zaken van Flor Contemplacion en Sarah Balabagan in de jaren negentig. Contemplacion werkte in Singapore als huishoudhulp en werd veroordeeld wegens moord. In 1995 werd ze geëxecuteerd. Dit riep veel frustratie op bij de bevolking. Ook Balabagan heeft controverse opgewekt, zij werkte in de Verenigde Arabische Emiraten. Ze was toen vijftien en had gelogen over haar leeftijd om aan de slag te kunnen. Haar werkgever verkrachtte haar en ze doodde hem, uit zelfverdediging. In 1997 werd haar verhaal zelfs verfilmd als The Sarah Balabagan Story.