Groene Revolutie, goede evolutie?

In de Groene Revolutie staan rationalisatie van landgebruik, keuze van gewassen, bemesting en irrigatie centraal. Kleine boeren worden aangemoedigd hun land samen te voegen met dat van anderen. Voor elke regio wordt het ideaal gewas vastgelegd en opgelegd. De overheid subsidieert meststoffen en onderwijst optimale landbouwtechnieken.

Het nieuwe Rwandese landbouwbeleid heeft het land geen windeieren gelegd. Op drie jaar tijd is de oogst van sommige gewassen verdrievoudigd. Eind september bevestigde Norbert Sendege, directeur-generaal van de Rwanda Agriculture Development Authority, aan de Rwandese krant The New Times dat het land nu klaar is om voedsel te exporteren.

Maar er klinkt ook kritiek. Albert-Baudoin Twizeyimana van het persagentschap Syfia Grands Lacs wijst erop dat de boeren nu meer honger lijden. Door de opgelegde monocultuur zijn ze niet altijd meer in staat hun eigen voedsel te produceren. Eric Ndushabandi, politicoloog aan de Nationale Universiteit van Rwanda geeft toe dat de staatsgeleide Groene Revolutie een dubbele schok is voor de kleine boeren. ‘Eerst en vooral wanneer ze gevraagd worden hun grond te verlaten of samen te voegen met andere gronden. Ten tweede wanneer hen verteld wordt zich op één gewas toe te leggen. In Rwanda zijn mensen erg traditionalistisch. In de cultuur kan het belang van iemands lapje grond nauwelijks overschat worden. Er hangt meestal een hele geschiedenis aan vast van overlevering van vader op zoon.’ Maar hij ziet ook voordelen. ‘Ik ben boeren tegengekomen die getuigden dat ze voor de eerste keer in hun leven geld op de bank konden zetten. Dat biedt hen perspectieven en alternatieven. Om in de landbouw te blijven of om iets anders te gaan doen.’

België zal in de toekomst waarschijnlijk geen bilaterale landbouwhulp meer geven aan Rwanda. ‘Rwanda heeft, in lijn met de Declaratie van Parijs over efficiënte hulp, zelf een reorganisatie doorgevoerd van haar donoren’, klinkt het op de Belgische ambassade in Kigali. ‘België heeft nog drie sectoren over: energie, gezondheidszorg en decentralisatie. Maar we spreken nog steeds in toekomstige tijd. Want het nieuw samenwerkingsakkoord is nog niet getekend of ten volle onderhandeld. Omdat er nog geen regering is. In België.’