Groter, levendiger en chaotischer

Na al twee keer op het Europees Sociaal Forum te zijn geweest, wordt Mumbai het eerste Forum op wereldschaal voor Saskia Boumans. Moet de beweging bijvoorbeeld meer geïnstitutionaliseerd en gedemocratiseerd worden? Wat voor andere methoden behalve het organiseren van fora en demonstraties kunnen er worden ingezet? En krijgen politieke partijen en grote maatschappelijke organisaties niet te veel macht? Dat zijn de thema’s die in de ogen van Boumans momenteel sterk binnen de andersglobalistenbeweging leven.

Zelf zegt ze daarover geen duidelijke ideeën te hebben. ‘Ik ben meer benieuwd naar de manier waarop anderen die discussie voeren,’ vertelt ze. Toch geeft de activiste wel aan dat zij niet veel moet hebben van de eventuele inmenging van gevestigde politieke partijen in het forum. Deze partijen zijn niet zelden onderdeel van neo-liberale beleidsvorming in veel landen, maar proberen wel een vinger in de pap te krijgen in de beweging die zich tegen datzelfde neoliberalisme keert.

‘Het gevaar bestaat dat zij hun invloed gaan gebruiken om het forum voor hun eigen karretje te spannen,’ zegt ze. ‘Dat zou verkeerd zijn en ten koste gaan van de diversiteit en onpartijdigheid van het forum. Je ziet het nu al gebeuren. Officieel zijn er geen politieke partijen aanwezig, maar in de praktijk spelen ze wel degelijk een rol omdat politici op persoonlijke titel of namens een andere organisatie naar het forum komen. Ze zijn er dan wel niet namens hun partij, maar zijn er wel direct mee verbonden en zullen toch met die pet naar de discussie kijken en handelen.’

‘Afhankelijk van de manier waarop zij aanwezig zijn ben ik niet tegen de invloed van maatschappelijke organisaties als Novib. Daardoor wordt de beweging alleen maar groter en dat is positief. De andersglobalisten moeten naar mijn mening juist gaan nadenken over hoe ze hun kracht op nationaal en regionaal niveau kunnen vergroten.’

Boumans is dan ook gematigd positief over het idee een Nederlands Sociaal Forum op te richten. ‘Ik heb begrepen dat dit niet een overkoepelende organisatie wordt, maar een bijeenkomst van een of meerdere dagen waarbij activisten en geïnteresseerden met elkaar in gesprek kunnen gaan. Dat idee zie ik wel zitten, mits het ook echt leidt tot een stap in het verder brengen van de sociale beweging in Nederland. Het moet niet alleen maar gaan om het volgen van een internationale trend.’

Een mogelijk Nederlands Sociaal Forum is volgens Boumans overigens niet te vergelijken met platform Keer het Tij waarbinnen zij ook actief is. Bij dit platform zijn 350 organisaties aangesloten die zich tegen de neoliberale koers van het kabinet Balkenende keren. ‘Keer het Tij richt zich voornamelijk op nationale onderwerpen. Bij een Nederlands of een Belgisch Sociaal Forum verwacht ik meer aandacht voor Europese en internationale onderwerpen. Een ander belangrijk verschil is dat binnen Keer het Tij ook politieke partijen en stromingen actief zijn. Bij een sociaal forum kan dat niet het geval zijn.’

Behalve het volgen van de discussie is het ontmoeten van leden van arbeidsorganisaties uit andere landen ook een belangrijke reden voor Boumans om naar het WSF in India te gaan. In haar werk voor Transnationals Information Exchange (TIE) houdt ze zich bezig met thema’s als arbeidsomstandigheden, sociale uitsluiting en armoede. ‘Ik ben vooral benieuwd hoe de sociale bewegingen in Azië in elkaar zitten. Dat hoeven niet perse de officiële vakbonden te zijn, maar kunnen ook organisaties daaromheen zijn. Veel vakbonden zijn corrupt. In Zuid-Amerika is de CIA bijvoorbeeld bij de oprichting van sommige bonden betrokken geweest. In sommige landen is het vrijwel onmogelijk om een vakbond op te richten. Het netwerk waarvoor ik werk helpt arbeiders uit allerlei verschillende landen om voor zichzelf op te komen.’

Transnationals Information Exchange (TIE) heeft afdelingen in Duitsland, Rusland, de Verenigde Staten, Chili, Indonesië, Brazilië en Nederland. TIE helpt onder meer de arbeiders die in de zogenaamde Freetrade Zones in Zuid-Oost Azië werken om zichzelf te organiseren. ‘Vaak zijn dat vrouwen die producten voor grote multinationals als Wall Mart, Ikea en Hennes & Mauritz in elkaar zetten. In Europa werken er bij diezelfde bedrijven ook vrouwen, bijvoorbeeld in de verkoop of in de magazijnen. De Duitse afdeling van TIE organiseert af en toe ontmoetingen tussen deze Duitse en Aziatische collega’s. Samen kijken ze dan hoe de arbeidsomstandigheden in Azië én in Duitsland kunnen verbeteren en wat zij daarbij voor elkaar kunnen betekenen.’

In Mumbai zal Boumans vooral de syndicale onderdelen van het programma aflopen. Maar wat ze van het forum kan verwachten vindt ze moeilijk te zeggen. ‘Ik heb wel veel gesproken met mensen die er in Porto Alegre bij waren, maar Brazilië en India zijn natuurlijk heel verschillend en ik denk dat dat ook zijn uitstraling op het forum heeft. Ik neem aan dat het forum in zekere zin wel vergelijkbaar is met het Europees Sociaal Forum waar ik tot nu toe twee keer ben geweest. Ik denk alleen dat het WSF nog veel groter, levendiger en chaotischer zal zijn.’