Haïtiaanse gangsters houden meer van geld dan van muziek

Hervé “Shabba” Anthénor, de legendarische congaspeler van Djakout Mizik,
kreeg de twijfelachtige eer om als eerste Haïtiaanse muzikant te worden
gekidnapt. Toen hij op 28 september zijn huis verliet, werd hij door
gewapende mannen geblinddoekt en in een auto geduwd. Enkele uren later was
hij weer op vrije voeten, nadat hij zijn ontvoerders had uitgelegd wie hij
was en dat hij het geld dat ze vroegen onmogelijk kon betalen. “Ze zeiden
dat ze me eigenlijk wel een toffe peer vonden”, zei Anthénor achteraf.

De drummer van de band, Rolls Lainé, had minder geluk. De ontvoerders van
zijn zus Sandra Jean Baptise wilden haar pas laten gaan na betaling van
250.000 gourdes of 5182 euro. Lainé voerde de onderhandelingen zelf en wist
de ontvoerders gunstig te stemmen met t-shirts en cd’s van de band. “We
wisten niet dat het je zus was, maar nu we haar hier hebben moet je toch
betalen”, zo kreeg de drummer te horen, “We weten dat Djakout Mizik geld
heeft”.

Ontvoeringen waren ooit een zeldzaamheid in Haïti, maar sinds het gedwongen
vertrek van president Jean-Bertrand Aristide in 2004 heeft het fenomeen
bijna Colombiaanse proporties aangenomen. Iedereen moet eraan geloven:
toeristen, missionarissen, diplomaten, rijke en arme Haïtianen. Maar onder
de gangsters leek een soort erecode te bestaan dat muzikanten met rust
werden gelaten. De kidnappers die de moeder van David Dupoux, bandleider van
Krazi Mizik, hadden ontvoerd, lieten haar weer gaan na betaling van een
symbolisch bedrag en uitgebreide verontschuldigingen.

Recente aanvallen op twee journalisten van Radio Kiskeya in het chique
Pétionville hebben duidelijk gemaakt dat de ontvoeringen niet langer een
probleem zijn van sloppenwijken en verloederde stadscentra. Ze zijn het werk
van relatief goed opgeleide jongeren, voor wie de kidnapping de enige manier
is om aan geld te komen. Haïti is een sterke klassenmaatschappij, waar
jongeren die niet uit een “goede familie” komen weinig met hun talenten
kunnen aanvangen.

De Verenigde Naties en de regering begonnen in september met een project om
een duizendtal jonge criminelen een opleiding te geven wanneer ze hun wapen
inleveren. President René Préval en waarschuwde de gangsters dat wie toch
geweld blijft gebruiken, de kans loopt zijn leven te verliezen. “De regering
wil een uitweg bieden, maar als het moet gebruiken we geweld”, zo bevestigde
premier Jacques Edouard Alexis.

De ontvoeringen van muzikanten hebben alvast een negatieve impact op de
concertagenda’s, in de VS en in Haïti. De meeste Haïtiaanse musici wonen in
de Verenigde Staten en bezoeken hun thuisland tijdens het festivalseizoen in
juli en augustus. “Als concertpromoter weet ik niet of ik in deze
omstandigheden een band naar Haïti zou halen”, zegt Gérald Firmin van Kaliko
Production, die in januari in Miami het Haitian Independence Festival
organiseert.

Intussen zijn op internet speculaties opgedoken over de mogelijkheid dat
Djakout Mizik de ontvoeringen zelf in scène heeft gezet, als
publiciteitsstunt om hun nieuwe album te promoten. “Die commentaren zijn
triest en komen voor mij op een slecht moment”, reageert drummer Rolls
Lainé, “Djakout Mizik heeft dit niet nodig. Ik hoop dat de mensen die dat
schrijven nooit in het Haïti van vandaag hoeven te wonen en dat hun familie
nooit een zo’n ontvoering hoeft mee te maken.