Handtekeningen tellen tegen Chávez gaat van start

Volgens de Venezolaanse grondwet zijn 2,4 miljoen handtekeningen nodig - een vijfde van de stemgerechtigden - om een referendum af te dwingen dat de president kan afzetten. De oppositie diende er maar liefst 3,5 miljoen in. Daarvan verklaarde de Nationale Kiesraad er 1,9 miljoen geldig, 375.000 ongeldig en 1,2 miljoen betwistbaar, grotendeels omdat de petities in hetzelfde handschrift waren ingevuld. Over die laatste 1,2 miljoen handtekeningen draait het nu. De mensen om wie het gaat hebben drie dagen om hun handtekening te bevestigen dan wel terug te trekken.

De timing is essentieel, want als komend weekend voldoende handtekeningen geratificeerd worden, kan het referendum er komen op 8 augustus - en volgen er vervroegde presidentsverkiezingen als Chávez verliest. Als er wel een referendum zou komen maar het om een of andere reden pas ná 19 augustus zou doorgaan, betekent verlies dat de vice-president, door Chávez zelf aangesteld, de resterende periode president zou worden.

Súmate, de organisatie die de sociaal-democratische oppositie de petitie hielp organiseren, schat dat minstens 70 procent van de betwiste handtekeningen zal worden bevestigd - ruim voldoende dus. Henry Ramos, de secretaris-generaal van de belangrijkste oppositiepartij Acción Democrática, zegt dat de oppositie klaar is voor een gigantische overwinning, ondanks de excessen, de trucs en het bedrog van de regering.

Maar een sociaal-democratische parlementair die anoniem wou blijven, noemde het onwaarschijnlijk dat het vereiste aantal handtekeningen zal worden ingezameld. Hij zegt dat de oppositiecoalitie beseft dat ze mogelijk afstevent op een derde nederlaag, verwijzend naar de korte staatsgreep die Chavéz in april 2002 twee dagen van de macht verdreef en de staking in december 2002 en januari 2003 die twee maanden duurde maar er niet in slaagde de president tot aftreden te dwingen of vervroegde verkiezingen te doen uitschrijven.

Chávez zelf zei dinsdag dat de Bolivariaanse revolutie een grootste overwinning wacht en dat hij de oppositie oproept om de onvermijdelijke nederlaag te accepteren en later in dialoog te treden. De regering-Chávez is wel in toenemende mate wantrouwig ten opzichte van de observatiemissie van de Organisatie voor Amerikaanse Staten (OAS), die samen met het Carter Centre, een honderdtal waarnemers stuurde om het verificatieproces te controleren en al zou hebben verklaard dat het een eigen parallelle telling zou uitvoeren.

Over de uitslag van een eventueel referendum lopen de meningen al evenzeer uiteen. Volgens de door Chávez herwerkte grondwet kan een verkozen mandataris bij een referendum pas worden afgezet als meer mensen tegenstemmen dan het aantal mensen dat hem oorspronkelijk verkoos. Chávez werd in 200 met 3,7 miljoen stemmen verkozen. De grote opiniepeilers Datanálisis en Keller - die zich aan de kant van de oppositie scharen - voorspellen dat Chávez in een referendum het onderspit zou delven. De regering en haar aanhangers stellen dan weer dat een meerderheid van de (arme) bevolking achter de president staat, vooral sinds de regering met grootschalige sociale programma’s voor de armen startte. Opiniepeiler Hinterlaces stelt dat tussen de twee bevolkingsgroepen die hetzij fanatiek voor hetzij fanatiek tegen Chávez zijn, ongeveer een derde van de bevolking onbeslist is. Bij een eventueel referendum kunnen zij de balans in de ene of de andere richting doen overslaan.

In een column in de woensdageditie van de Washington Post schreef Chávez: Eerlijk gezegd hoop ik dat mijn tegenstanders voldoende handtekeningen hebben om een referendum uit te lokken, want ik snak naar de kans om opnieuw het mandaat van het volk te krijgen. Hij herhaalde ook dat er een referendum zal komen als de oppositie de handtekeningen op een transparante en geldige manier verzamelt,” en vertelde buitenlandse correspondenten bovendien dat als het referendum er komt en hij wordt verslagen, hij simpelweg zal aftreden. (ADR/PD)