Happy Feet voor de afgrond

De koningspinguïns op Pointe Géologie uit de populaire documentaire March of the Penguins zijn met 70 procent minder dan enkele tientallen jaren geleden. Op het zuidelijk halfrond waggelen nog zo’n 150.000 tot 175.000 koningspinguïns rond, maar dat is flink minder dan voorheen. Van de kleinere macaronipinguïns zijn er nog altijd meer dan twee miljoen, maar zij verloren op 15 jaar tijd maar liefst de helft van hun soortgenoten, zegt het Amerikaanse Centre for Biological Diversity (CBD).

Op de rode lijst van bedreigde diersoorten van de World Conservation Union IUCN, ‘s werelds grootste natuurbeschermingsnetwerk waarvan 81 landen deel uitmaken, dragen zeven pinguïnsoorten het label ‘kwetsbaar’ en drie ‘bedreigd’. Het CBD probeert nu de hype rond pinguïns te gebruiken om bescherming voor hen af te dwingen. Ze vraagt de Amerikaanse regering officieel twaalf pinguïnsoorten op te nemen in de nationale officiële lijst van bedreigde diersoorten.

John Collee, een van de schrijvers van de film ‘Happy Feet’, draagt zijn steentje bij. “We hebben dat bizarre waanbeeld dat we onze mariene ecosystemen totaal kunnen vernielen en daar op de een of andere manier zorgeloos vanaf komen”, zegt hij.

Volgens het CBD lijden de pinguïns vooral onder voedseltekort door industriële visvangst. Ook de klimaatverandering is fataal voor de aan zeeijs gebonden dieren. Een voorbeeld is dat ijsschotsen tegenwoordig te snel na de geboorte van de pinguïnkuikens breken, zegt Brendan Cummings, het hoofd van het Oceaanprogramma bij het CBD.

De Amerikaanse wet ter Bescherming van Bedreigde Diersoorten zou de overheid kunnen dwingen meer te doen tegen de uitstoot van broeikasgassen, en kunnen beletten dat Amerikaanse schepen nog langer op krill vissen, zegt Cummings. Maar daarvoor moeten pinguïns eerst worden opgenomen op de lijst van beschermde diersoorten die bij de wet hoort.

Krill zijn kleine garnaalachtige diertjes die het basisvoedsel van pinguïns uitmaken, maar evengoed van walvissen, zeehonden en tal van andere zeedieren. Volgens Cummings is de hoeveelheid krill sinds de jaren zeventig in sommige delen van de Zuidelijke Oceaan met maar liefst 80 procent achteruit gegaan.

Industriële vissersboten vissen sinds kort volop naar krill in de Zuidelijke Oceaan, zegt Clif Curtis, hoofd van het Pew Charitable Trusts’ Antarctic Krill Conservation Project. De vangst dient als voer voor kweekzalm, en ook de farmaceutische industrie en de gezondheidsvoeding hebben interesse voer krill, dat rijk is aan gezonde omega-3-vetzuren. Tegelijk vermindert de opwarming van de aarde het beschikbare voedsel voor het krill zelf.

“Krill wordt nog niet overbevist, maar de trend is zorgwekkend en de vangst is veel te weinig gereguleerd”, zegt Curtis. Er worden nieuwe vistechnieken ontwikkeld waarmee krill letterlijk opgezogen wordt uit het water - er is een Noors schip voorgesteld dat op een seizoen 120.000 ton krill zou kunnen vangen.

De regering-Bush kwam deze week met een voorstel dat de weg vrijmaakt voor een uitgebreidere vloot voor krillvangst in de zeegebieden rond Antarctica.