Hatelijke taal overspoelt Keniaanse media weer

“Als een politicus een andere politicus verbaal onder vuur neemt en die aanval voorpaginanieuws wordt, zullen er tegenaanvallen volgen – precies zoals bij de laatste algemene verkiezingen”, verklaart Dinah Mukami, activist bij de lokale lobbygroep Bunge la Wananchi.

Mukami verwijst naar de verkiezingen in 2007, die ontaardden in rellen en etnisch geweld waarbij 1200 doden vielen en 600.000 mensen ontheemd raakten.

Peter Otondo, een politiek analist, beaamt dat de media in 2007 een hoogst polariserende rol hebben gespeeld. Ook volgens eerste minister Raila Odinga heeft de pers toen bijgedragen aan de retoriek waarbij 41 van de 42 etnische groepen in Kenia werden opgezet tegen één groep, de Kikuyu.

Radiojournalist Joshua Sang bijvoorbeeld wacht op zijn proces voor het Internationale Strafhof. Hij wordt beschuldigd van misdaden tegen de menselijkheid voor de hatelijke taal in zijn uitzendingen, waarin hij zelfs opriep tot geweld.

Valse experts

Mukami ziet het opnieuw gebeuren. “De koppen zijn vaak provocerend of in het voordeel van bepaalde politici, de zendtijd is ongelijk verdeeld en politieke commentatoren die aan het woord komen zijn partijdig.”

“De mensen weten niet dat zogenaamde experts eigenlijk adviseurs zijn voor politici en nemen hun inzichten vaak voor waarheid aan. Ze zouden niet aan bod mogen komen in de media”, meent Gabriel Dolan, columnist en prominent mensenrechtenactivist.

“Journalisten krijgen geld van politici om gunstig over hen te berichten en hun tegenstanders in een slecht daglicht te stellen”, verklaart Oloo Janak, media-analist en voorzitter van de Keniaanse Vereniging van Correspondenten. “Sommige mediabedrijven zijn in handen van politici, andere in handen van zakenmensen met politieke banden.”

Etnische spanningen

Volgens een rapport van Human Rights Watch heeft communautair geweld in Kenia ook in 2012 en begin 2013 meer dan 477 levens geëist en 118.000 mensen op de vlucht gejaagd in Kenia. Veel incidenten worden gelinkt aan de aanstaande verkiezingen en lokale politici die hiervoor mobiliseren.

Intussen wil het vredesinitiatief Tuvuke de media heropvoeden. “Honderden journalisten, vooral in gebieden waar het geweld na de verkiezingen in 2007 het sterkst opflakkerde, hebben een training gevolgd om objectief en onpartijdig te blijven tijdens de verkiezingsperiode”, vertelt Odhiambo Orlale, mediaspecialist bij Tuvuke.

Zelfs de toppolitici en grote uitdagers voor het presidentschap zijn al betrokken bij hatelijke en bittere woordenwisselingen. Kwesties van landeigendom en hangende zaken bij het Internationale Strafhof verhitten de gemoederen.

Zo moet de huidige vicepremier en belangrijke presidentskandidaat Uhuru Kenyatta zich in Den Haag verantwoorden voor zijn aandeel in het postelectorale geweld in 2007 en 2008. Eerste minister Odinga, koploper voor het presidentschap, gebruikt dit om zijn tegenstanders in diskrediet te brengen en zijn emotionele campagne krijgt ruime media-aandacht. 

Vooroordelen

De politieke journalist Ibrahim Oruko van de lokale krant The Star vindt objectieve verslaggeving noodzakelijk in een land waar politici de etnische kaart trekken. “We zien onszelf nog in de eerste plaats als Luo of Luhya. Die vooroordelen zitten ook ingebakken in onze politieke verslaggeving.”

“We kunnen alleen maar de vrede bewaren door etnische vooroordelen en sociale afkomst te negeren en door geen te nauwe banden met politici te onderhouden”, besluit hij.