Helft van alle apen met uitsterven bedreigd

Het rapport is een samenvatting van het werk van honderden wetenschappers en de eerste omvangrijke studie in meer dan vijf jaar. De cijfers hangen een somber beeld op van de toekomst van de apen overal ter wereld. Maar liefst 48 procent van de apensoorten wordt door de IUCN ingedeeld bij de drie meest bedreigde categorieën: “kwetsbaar”, “bedreigd” en “ernstig bedreigd”.

“We slaan al jaren alarm dat primaten in gevaar zijn, maar nu hebben we harde gegevens die bewijzen dat de situatie nog veel erger is dan we dachten”, zegt Russell A. Mittermeier van Conservation International (CI). “Het verdwijnen van tropische wouden is altijd het grootste probleem geweest, maar nu blijkt ook dat de jacht in sommige, nog intacte gebieden een ernstige bedreiging vormt.”

Met name in Azië gaat het erg slecht: 71 procent van de apensoorten zijn er in gevaar, in Vietnam en Cambodja loopt dat cijfers zelfs op tot 90 procent. Kolonies van gibbons en langoeren gaan er ten onder aan de houtkap en aan stroperij om te voldoen aan de Chinese vraag naar traditionele geneesmiddelen en huisdieren.

In Afrika hebben vooral franjeapen bijzonder zwaar te lijden. Elf van de dertien soorten franjeapen zijn er bedreigd of ernstig bedreigd. Twee soorten daarvan zijn al in decennia niet meer gezien en mogelijk dus al onherroepelijk verloren. “Bij de Afrikaanse soorten zijn het vooral de grote apen als gorilla’s en bonobo’s die traditioneel het meeste aandacht krijgen”, zegt Richard Wrangham van de Internationale Vereniging van Primatologen. “Die zijn ook zonder twijfel in groot gevaar, maar het zouden wel eens de kleinere apen kunnen zijn die als eerste verdwijnen.”

Over de hele wereld zijn er 69 soorten “ernstig bedreigd”. Nog eens 137 verschillende soorten zijn “bedreigd”, waaronder het bekende Gouden leeuwaapje in Brazilië. Soorten komen in die categorie terecht omdat ze zeldzaam zijn, snel in aantal verminderen en in een klein gebied voorkomen.

Goed nieuws

Ondanks de grauwe toekomstperspectieven zijn er ook positieve berichten voor sommige soorten. Het zwarte leeuwaapje in Brazilië is na drie decennia inspanningen nipt gered van uitsterven en is nu opgeschoven van “ernstig bedreigd” naar “bedreigd”. Net zoals het gouden leeuwaapje zijn de dieren nu goed beschermd, maar ze lijden nog onder een te kleine habitat.

“Als je wouden hebt, kun je de primaten beschermen”, zegt wetenschapper Anthony Rylands van de IUCN. “Het werk met de leeuwaapjes in Brazilië toont aan dat het broodnodig is om gefragmenteerde wouden te beschermen en ze met elkaar te verbinden via groencorridors. Dat is niet alleen levensnoodzakelijk voor de primaten, maar ook voor een gezond ecosysteem, de watervoorziening, en de strijd tegen de klimaatverandering.”