Hervormde PDVSA wil podiumplaats in de olie-industrie behouden - analyse

Het staatsoliebedrijf is door de marathonstaking van december en januari grondig veranderd. De regering heeft de PDVSA laten bezetten door het leger en ongeveer 15.000 van de 37.000 mensen werden ontslagen omdat ze het werk neerlegden. Ongeveer een derde van de ontslagen werknemers zijn kaderleden en bedienden.

President Chávez wil van de gelegenheid gebruik gemaakt om de buitenlandse belangen in de PDVSA terug te schroeven. Ze hebben ons een dienst bewezen,” zei Chávez over de stakingsleiders. “Nu zullen we een echte nationalisering van de industrie doorvoeren, met een patriottische PDVSA. Al in 1976 werd de olie-industrie genationaliseerd, maar in de jaren ‘90 werd ze opengesteld voor buitenlandse investeerders.

Volgens de nieuwe top gaan de zaken goed. De Venezolaanse olieproductie staat terug op peil: in november vorig jaar hadden we 2,8 miljoen vaten per dag, nu staan we op 3,2 miljoen, zegt PDVSA-voorzitter Alí Rodríguez. De raffinaderij van Paraguaná, de grootste ter wereld, stuurde begin deze maand voor het eerst sinds de staking weer een olietanker richting Verenigde Staten. En ingenieurs ontdekten nieuwe olievelden, waardoor de oliereserves van het land stijgen van 77 naar 78 miljard vaten, zo’n zeven procent van de wereldwijde ruwe oliereserves.

Volgens Gente de Petróleo, de vakbond die de 5000 PDVSA-managers en -werknemers vertegenwoordigt die na de staking werden ontslagen, kloppen die cijfers niet. De productie ligt lager dan wat de regering beweert en de nieuwe PDVSA-top zou te weinig opbrengsten investeren in de exploitatie van nieuwe olielagen. Als de nodige investeringen niet worden gedaan zullen 600.000 vaten verloren gaan in de dagelijkse productie, zegt expert Alberto Quirós. Volgens Quirós dreigt de prijs van de Venezolaanse oorlog te zakken tot negen dollar per vat, tegenover de huidige 24.

Kritiek op de nieuwe PDVSA komt er ook uit het buitenland. Volgens een studie van de Deutsche Bank die in maart werd vrijgegeven, zakken de netto inkomsten van PDVSA (zonder die van de Amerikaanse dochter Citgo mee te tellen) dit jaar onder de 15 miljard dollar, tegenover 26 miljard in 2001.

Sinds de staking heeft Rodríguez een snelle reorganisatie doorgevoerd, die de PDVSA in twee operationele delen heeft gehakt: één in het oosten en één in het westen van het land. De buitenlandse bedrijven van de PDVSA - onder meer 18 raffinaderijen en distributiecomplexen in de Verenigde Staten en Europa - worden doorgelicht. De hamvraag is wat er gebeurt met Citgo, dat zo’n 15.000 benzinestations in de VS bedient. De meeste olie-experts adviseren tegen de verkoop van Citgo.

De nationalistische partijen eisen dat de reorganisatie veel verder gaat en dat de PDVSA een groot deel van de tientallen bedrijven in Venezuela en het buitenland afstoot. Specialisten als Víctor Poleo denken dat een dergelijke verkoop tot een betere sociale verdeling van de olierijkdom zal leiden. Van de bruto verkoop van 50 miljard dollar, wordt 40 miljard uitgegeven en geïnvesteerd in de industrie zelf. Slechts een vijfde gaat naar de eigenaars - de Venezolaanse overheid en de bevolking. Daarom zijn we een rijk land met een arme bevolking, zegt Poleo.

De uitkomst van de oorlog in Irak zal op middellange termijn negatief zijn voor Venezuela, voorspelde voormalige PDVSA-manager Luis Echeverría deze week in de krant ‘El Nacional’. Binnen enkele jaren kan de Iraakse olieproductie twee of drie keer groter zijn dan 2,5 miljoen vaten per dag, het niveau van voor de oorlog. De Iraakse olie is bovendien licht en zoet - ze bevat minder ongewenste bestanddelen en is makkelijker te raffineren.

Op de wereldwijde ranglijst van oliebedrijven in de BP-publicatie Intelligence Weekly stond de PDVSA jaren op de tweede plaats, na het Saudische Aramco en voor de zogenaamde zeven zusters: Exxon, Shell, British Petroleum, Texaco, Mobil, Gulf en Socal.