Het middenveld en de Zuid-Zuidhype

Onderzoekers van de 11.11.11 Leerstoel voor Ontwikkelingssamenwerking aan het HIVA van de KU Leuven geven alvast een voorzet in de zoektocht naar antwoorden. Ze bevroegen een zeventigtal Afrikaanse middenveldorganisaties over hun visie op de Zuid-Zuidsamenwerking. Het voorlopige resultaat spreekt van een genuanceerde, licht optimistische afwachtende houding. Het discours van de Zuid-Zuidsamenwerking dat vooral de nadruk legt op gelijkheid en het einde van de politieke inmenging lijkt het bevraagde Afrikaanse middenveld wel te bevallen. Ook de nieuwe budgetten die vrijkomen nu het Noorden in crisis is en de snelle en efficiënte aflevering van infrastructuurwerken vallen in goede aarde.

‘Ondanks hun positieve appreciatie hebben ze echter niet het gevoel dat de Zuid-Zuidsamenwerking zichzelf al bewezen heeft’, onderstreept onderzoekster Sarah Vaes hun afwachtende houding. Aan de meer negatieve kant wijzen ze op de moordende concurrentie van de goedkope consumptiegoederen die hun markten overspoelen, alsook het gevaar dat Afrika opnieuw een speelveld van de grootmachten zou worden. ‘Wanneer twee olifanten vechten, is het het gras dat eronder lijdt’, klonk het.

Gyekye Tanoh van Third World Network waarschuwde tijdens de presentatie van het onderzoek voor een al te kritische westerse houding tegenover de Zuid-Zuidsamenwerking: ‘Het gaat niet om een ethisch minderwaardige samenwerking, het is een andere soort samenwerking’, aldus Tanoh. De grootste uitdaging voor het zuidelijke middenveld ligt voor hem in het vinden van alternatieve vormen van ontwikkeling, buiten de neoliberale groeilogica. De studie concludeert dat een debat in het Noorden over de politieke voorwaarden meer dan ooit noodzakelijk is. Voor Bogdan Vanden Berghe, coördinator van 11.11.11, zijn vooral de zuidelijke organisaties aan zet in deze nieuwe realiteit: ‘Het is in essentie een zuidelijke agenda. Zij moeten die invullen en daarna eventueel aangeven hoe wij hen hierin kunnen faciliteren.’