Het museum in de vitrinekast

Die zingevingsfuntie kan het Museum nog steeds vervullen. De gewelddadige ontmoeting tussen België en Congo behoort dankzij het museum niet tot het verleden, al dreigt het museum zelf steeds dieper weg te zakken in de tijd.

‘Het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika is in feite een Museum van Europese Beelden over Afrika’, zegt Toma Muteba Luntumbue, een kunstenaar van Congolese afkomst die in Brussel woont. ‘De Afrikanen zijn veel minder dan de Europeanen vertrouwd met de maskers en beelden die hier bewaard en getoond worden.’ Luntumbue stelde ExitCongoMuseum samen, een tentoonstelling van hedendaagse kunst die eind november in Tervuren opent. Beeldende kunst in plaats van etnologische beelden, botsende posities in plaats van tijdloze dominantie. Luntumbue: ‘Het is de bedoeling om de gevestigde betekenis van het Koninklijk Museum open te breken door er hedendaags werk te plaatsen van Afrikaanse, Europese en Amerikaanse kunstenaars. De vraag: “Is een schilderij van Luc Tuymans hier op zijn plaats” zal hopelijk ook de vraag oproepen: “Horen al die maskers hier wel thuis? En is de keuze om ze in de hygiënische ruimte van een kijkkast te plaatsen terecht?” Meestal is een museum de lege doos waarin een tentoonstelling geplaatst wordt. Met ExitCongoMuseum wil ik het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika tot onderwerp maken, langs de kritische, esthetische of humoristische wegen van de hedendaagse kunst om.’

ExitCongoMuseum belooft een tentoonstelling te worden die de bezoekers uitnodigt het oude behang van de muren te krabben om te ontdekken met welk cement het gebouw opgetrokken werd. Verwacht geen frontale aanval op het koloniale verleden of op de hardnekkige superioriteitsgevoelens van het Westen, maar weet wel dat achter elk werk een artistieke keuze schuilt die onstaan is vanuit de confrontatie met het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika. ‘De tentoonstelling pretendeert niet de werkelijkheid voor te stellen’, zegt Luntumbue, ‘maar daardoor vermijden we juist een valse constructie van de realiteit op te dringen. Het is belangrijk dat die benadering eindelijk eens ruimte krijgt binnen de muren van het Museum.’

ExitCongoMuseum. Een tentoonstelling met werk van Barthélémy Toguo, Luc Tuymans, Edith Dekyndt, Meschac Gaba, Phillipe Aguirre, Johan Muyle, David Hammons en Toma Muteba Luntumbue. Van 24 november tot 24 juni in het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika. T 02.769 52 11,