Het ondraaglijke menu van de WHO

Je vraagt je al snel af waarom zo’n conferentie net in Zwitserland moet georganiseerd worden, ook al lag de conferentie-hall dan op een boogscheut van Genève, waar tal van internationale organisaties (inclusief WHO) hun hoofdkwartier hebben. Als je deelnemers uit het Zuiden ziet gekscheren over ’10 manieren om te overleven in Montreux’, en zelfs een Duitse congresganger hoort zuchten over de lokale prijzen, weet je het wel. Beetje surrealistisch als je het drie dagen aan een stuk hoort te hebben over ‘catastrofale gezondheidsuitgaven’ en ‘financiële barrières’ voor betaalbare gezondheidszorg.

De verhalen die je er hoort zijn echter nog een stuk straffer. Zo vertelde een collega me dat haar vroegere Harvard collega’s van Public Health consequent business class vlogen, kwestie van niet in verlegenheid gebracht te worden als ze stafleden van de Wereldbank zouden ontmoeten – die het uiteraard ook vertikten om economy te vliegen. De week ervoor organiseerde diezelfde Wereldbank trouwens nog een event in Dakar, waarbij veel deelnemers in het lokale Sheraton-hotel logeerden. Onderwerp van de workshop: afschaffing van de ‘user fees’, de bijdrage die patiënten zelf betalen als ze gebruik maken van gezondheidszorg, en die velen in serieuze financiële problemen brengt…

Nog bonter zou de WHO het bakken op de laatste avond van het symposium. Het afsluitende diner werd gehouden in het casino van Montreux. Lekker diner, daar niet van. Maar daarna vond de ingehuurde spreker er niets beters op dan een betoog te houden over micro-gezondheidszorg, in casu het lot van een stervende man, waarmee hij ooit in een Indisch hospitaal was geconfronteerd. Twintig lange minuten werd het beeld van die man geprojecteerd op een groot scherm. Iets later begonnen mensen te dansen.

Surrealistisch, ik zei het al. Het Tropisch Instituut bracht veertig “Emerging Voices” naar het congres, jonge onderzoekers uit het Zuiden die geselecteerd waren via een essay competitie over universele gezondheidszorg, en begeleid en gecoacht tijdens hun drie weken durend verblijf in Antwerpen. In Montreux reageerden ze bijna zonder uitzondering bitter. Niks op tegen dat academici en internationale bureaucraten na vaak ellenlange dagen van powerpoint presentaties bijwonen effen de gedachten willen verzetten.

Maar ze hadden beter een ‘walking dinner’ georganiseerd in het congrescentrum, zeker nu de WHO net haar jaarlijkse Wereldgezondheidsrapport heeft uitgebracht, dat over ‘Universal health coverage’ gaat en de financiering daarvan. Voor het eerst toont dit rapport trouwens de noodzaak aan van permanente internationale steun voor de gezondheidszorg in vele lage inkomens-landen in Sub-Sahara Afrika, minstens voor een paar decennia, omdat ze het alleen niet redden.

Het ergste is: gezondheidszorg voor het Zuiden hééft meer geld nodig, véél meer zelfs, en liefst via duurzame transfers. Financiële mechanismen als het Global Fund worden ook door landen in het Zuiden erg geappreciëerd, hoorde ik van collega’s uit bv. Ethiopië en Cambodia, en doen er veel meer goed dan kwaad. En de WHO is ongetwijfeld niet de meest spilzieke instelling; eigenlijk zou ze zelfs een belangrijker rol in global health ‘governance’ moeten spelen dan ze de laatste jaren heeft gedaan. Maar zolang topbureaucraten “recht” menen te hebben op dit soort excessen, is het moeilijk om mensen bij ons te overtuigen van het feit dat meer structurele financiële steun aan ontwikkelingslanden broodnodig is. En het is bijzonder spijtig voor de vele mensen die werken rond gezondheidszorg in het Zuiden, in Noord en Zuid, en de talloze noden op het terrein kennen. Veel van die vaak erg geëngageerde mensen waren in Montreux. Benieuwd wat zij van dat ‘casino-etentje annex stervende patiënt’ vonden.

Soit. Tijdens de afsluitende plenaire sessie stelde China zich kandidaat om het volgende symposium te organiseren, in 2012 of 2013. Heb ik niks op tegen. Zolang het maar niet in Macao is.