Hindoepartij BJP wacht zwaar weer in verkiezingsstrijd

De regerende Nationale Democratische Alliantie (NDA) waarin de BJP domineert, zal het moeilijk krijgen om dezelfde prestatie te leveren als bij de laatste verkiezingen in 1999. Zes van de 22 deelnemers in de NDA stapten de afgelopen vijftien maanden uit de alliantie, waaronder regionale partijen uit het zuidelijke staat Tamil Nadu en kleinere partijen uit de oostelijke staat Bihar en Uttar Pradesh, die de kastelozen en boeren vertegenwoordigen. De grootste klap voor de BJP was het vertrek van de Dalitpartij Bahujan Samaj. ‘Dalits’ is de naam die kastelozen zichzelf geven. De partij kondigde aan voor de komende verkiezingen een harde oppositie te gaan voeren tegen de BJP.

De oppositiepartijen proberen allianties te vormen om gezamenlijk meer stemmen binnen te halen. Traditioneel profiteert de regerende partij in India sterk van de enorme verdeeldheid binnen de oppositie. Die is zo groot dat een weinig populaire regeringspartij toch vaak veel macht kan behouden.
Cruciaal in de pogingen tot alliantievorming is het besluit de Congrespartij om de mogelijkheid van een brede coalitie te onderzoeken. De Congrespartij, die na de onafhankelijkheid van India het land 45 jaar regeerde, was tot voor kort niet genegen tot enige samenwerking. Ze zag zichzelf als vanzelfsprekende regeringspartij. Door de verliezen die de partij leed bij drie belangrijke deelstaatverkiezingen, liep dat zelfvertrouwen echter een flinke deuk op. De Congrespartij onderhandelt nu met partijen uit Kasjmir (in het noorden), Tamil Nadu (in het zuiden), Maharashtra (in het westen) en zeven kleine staten in het noordoosten.

Een andere reden waarom de BJP het waarschijnlijk moeilijk gaat krijgen, is dat de geschiedenis heeft uitgewezen dat regerende coalities in India zelden in dezelfde samenstelling terugkeren na verkiezingen. Dat gebeurde de afgelopen dertig jaar maar één keer. De Indiase kiezer beloont regerende partijen maar zelden. Met dat mechanisme deed de BJP/NDA in 1998 haar voordeel, toen de regerende centrumlinkse coalitie instortte. Nu zit de NDA zelf in een soortgelijke situatie.

De BJP heeft de afgelopen jaren voor sterke verdeeldheid gezorgd onder de Indiërs. Enerzijds door de vermenging van religie en politiek, anderzijds door de economische en sociale tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen te versterken. De BJP wil een hindoestaat met privileges voor de hindoes (80 procent van de bevolking). De partij heeft banden met extremistische organisaties die intolerantie prediken en berucht zijn om hun aanslagen op religieuze minderheden. Elf jaar geleden verwoestten BJP-aanhangers een zestiende-eeuwse moskee in Uttar Pradesh. Het gebouw werd beschouwd als een symbool van de islamitische overheersing van India in de Middeleeuwen, al stellen de meeste historici dat de regio in die periode multicultureel en multireligieus was. Twee jaar geleden vermoordden hindoe-nationalisten 2000 moslims in Gujarat, nadat zestig van hun geloofsgenoten levend verbrand waren in een trein. Waarschijnlijk betreffende moslims niets mee te maken hadden.

Ongeveer 180 miljoen Indiërs behoren tot religieuze minderheden. De oppositie ziet de BJP als een grote bedreiging voor de pluralistische democratie. De BJP voerde de afgelopen jaren een neoliberale economische politiek. Dat had tot gevolg dat publieke dienstverlening en de voedselveiligheid ondermijnd werden en dat de rijken zich nog meer verrijkten. Vooral op het platteland, waar 70 procent van de bevolking woont, steeg de werkloosheid.

Om een absolute meerderheid te behalen, moet de BJP 50 procent meer zetels halen dan de partij nu heeft. Dat zoiets zal gebeuren, is vrijwel uitgesloten. Op dit moment dienen zich twee alternatieven aan: een coalitie die wordt aangevoerd door de Congrespartij en een coalitie die geleid wordt door de communistische partijen. Sonja Ghandi heeft potentiële bondgenoten laten weten dat ze geen kandidaat voor het premierschap is, mocht de coalitie van haar Congrespartij winnen. Een besluit dat de vorming van allianties makkelijker maakt, omdat verschillende partijen grote bezwaren hebben tegen Sonja Ghandi, de weduwe van de voormalige premier Rajiv Ghandi. Politici denken dat zij door haar Italiaanse afkomst niet acceptabel is voor veel Indiërs.