Honduras krijgt twee waarheidscommissies

De officiële waarheidscommissie komt er niet voor de schone schijn of om alleen maar te beschrijven wat er zich vorige zomer heeft afgespeeld, waarschuwt de coördinator van het orgaan, de voormalige Guatemalteekse vice-president Eduardo Stein. “We willen uitkomen bij de grond van de feiten die aanleiding hebben gegeven tot de politieke crisis”. Volgens Stein gaat de commissie zich buigen over “alle vormen” van politieke misdaden die zijn gepleegd rond de afzetting van Zelaya op 28 juni 2009, “corruptie en mensenrechtenschendingen” inbegrepen. Ook wat voorafging aan de crisis en de gevolgen ervan worden onderzocht.

De Waarheidscommissie moet binnen de acht maanden een rapport afleveren. Gevoelige informatie zal wel nog tien jaar lang geheim worden gehouden.

De oprichting van de commissie is een gevolg van de overeenkomst die vertegenwoordigers van de afgezette Zelaya en zijn toenmalige opvolger Roberto Micheletti op 30 oktober onder druk van de VS sloten. Naast Stein zetelen in de commissie nog voormalige ministers uit Peru en Canada en twee academici uit Honduras.

Alternatieve commissie

Maar het nieuwe orgaan krijgt veel kritiek van mensenrechtenorganisaties, oppositieleiders en zelfs conservatieven die de huidige regering van president Porfirio Lobo steunen. De tegenstanders van de staatsgreep hebben de oprichting van een alternatieve waarheidscommissie aangekondigd. Die zou onder meer bestaan uit de Guatemalteekse Rigoberta Menchú en de Argentijn Adolfo Pérez Esquivel, twee Nobelprijswinnaars.

De huidige Hondurese regering wordt nog altijd niet erkend door de hele internationale gemeenschap. De meeste van de twaalf landen van Zuid-Amerika blijven zich bijvoorbeeld verzetten tegen een erkenning.

Volgens de Chileen José Miguel Insulza, de secretaris-generaal van de Organisatie van Latijns-Amerikaanse Staten (OAS), is de oprichting van de Waarheidscommissie een fundamentele stap voor de terugkeer van Honduras naar zijn organisatie. Honduras werd na de staatsgreep uit de OAS gezet. Insulza legde er wel de nadruk op dat er nog andere voorwaarden zijn voor een terugkeer. De klachten rond mensenrechtenschendingen door het nieuwe bewind moeten worden onderzocht, en Zelaya moet kunnen terugkeren naar zijn land. Zelaya verblijft sinds eind januari in de Dominicaanse Republiek; in Honduras lopen er nog verscheidene processen tegen hem.