Honduras verwacht geen snelle oplossing van bemiddelaar Arias

Arias kreeg in 1987 de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn bemiddeling in het vredesproces in Centraal-Amerika tijdens de woelige jaren 80. Daardoor staat hij ook in Honduras in hoog aanzien. Is hij de man die de afgezette Hondurese president Manuel Zelaya en zijn plaatsvervanger Roberto Micheletti tot een vergelijk kan bewegen?
Zelfs de nieuwe machthebbers in Honduras, die internationaal sterk geïsoleerd zijn, konden moeilijk anders dan de bemiddelingsrol van Arias te accepteren. Het voorstel ontsproot aan een ontmoeting die de afgezette en verbannen president Manuel Zelaya dinsdag in Washington had met de Amerikaanse buitenlandminister Hillary Clinton.

Mission impossible

Clinton hoopt dat Arías een oplossing vindt die de terugkeer van Zelaya als president mogelijk maakt. Hondurese analisten denken dat dit een aartsmoeilijke opgave is. Ze zien Zelaya alleen terugkeren als die instemt met een hele reeks voorwaarden. Hij zou zijn regering moeten herschikken, de relaties met de Venezolaanse regering van Hugo Chávez, zijn belangrijkste bondgenoot, moeten bevriezen en voorgoed afzien van het referendum dat een grondwetswijziging in gang zou zetten.
“Ik denk dat er geen kans is dat er op korte termijn een regeling komt”, zegt een adviseur van de afgezette regering die anoniem wilt blijven. “Dit is alleen het begin van onderhandelingen. Het zou wel best zijn dat die afgerond zijn op 28 juli, als de staatsgreep een maand oud is”. “In elk geval zullen de mensen die achter de staatsgreep zaten niet toelaten dat Zelaya terugkeert alsof er niets gebeurd is.”
De adviseur denkt dat Zelaya onder meer zal moeten instemmen met het ontslag van zijn buitenlandminister Patricia Rodas, de belangrijkste ideoloog van de regering. “Ze wordt gezien als iemand die voor Chávez is”. Daarnaast zouden volgens hem ook de relaties tussen de overheid en het leger moeten veranderen.

Krachtmeting

Ook Jorge Illescas, een Hondurese politicus en sociaal analist, gelooft dat er niet meteen een oplossing uit de bus zal komen. De eerste vergadering is volgens hem eerder een gelegenheid “om de krachten te meten”. Tegelijk biedt de bemiddelingspoging volgens hem Honduras de nodige adempauze.
Voor Illescas kan er echter geen sprake van zijn dat Honduras zomaar vergeet waarom Zelaya werd afgezet. Een dergelijke amnestieregeling wordt door sommige Hondurese politici naar voren geschoven als een uitweg uit de crisis “Hij zal zich moeten onderwerpen aan de wetten en de rechtspraak van het land, en als hij schuldig blijkt, moet hij zijn straf krijgen”, oordeelt Illescas net als veel parlementsleden. Het Hondurese parlement oordeelde dat de president zich niet aan de grondwet hield en geen respect toonde voor beslissingen van andere staatsorganen. Daarnaast worden Zelaya en zijn regering ook beschuldigd van corruptie.
De aanhangers van Zelaya dringen aan op een snel akkoord over zijn terugkeer. “Als er in Costa Rica niet meteen perspectief komt en Arias geen resultaten kan voorleggen, gaan we naar lang verzet en een nationale opstand”, zegt Marvin Ponce, een linkse volksvertegenwoordiger. Hij denkt er niet aan terug te keren naar het parlement vooraleer Zelaya Honduras weer binnen mag.
Voor- en tegenstanders van de afgezette president laten nog altijd van zich horen in Tegucigalpa, maar zonder verdere incidenten. De aanhangers van Zelaya hebben zich van de straten in het centrum teruggetrokken naar de volkswijken. “We willen de mensen wakker schudden, zodat we hen mee krijgen”, zegt Ponce.
Een mogelijke uitweg is de vervroeging van de voor 29 november geplande verkiezingen. Volgens het Hoog Verkiezingstribunaal wordt de voorbereiding daarvan echter een heksentoer als de orde in het land niet volledig hersteld is.
Zelaya en Micheletti zelf hebben nog geen teken gegeven van bereidheid tot compromis. Zelaya wil onvoorwaardelijk terugkeren als president; Micheletti zegt dat daarover niet kan worden onderhandeld.