Honger plaatst Ethiopiërs voor verscheurende keuzes

Mulu Baboche, een vrouw uit Addis Abeba, bezocht onlangs haar broer in hun geboortedorp in het zuiden van Ethiopië. In dat deel van het land heeft de droogte lelijk huisgehouden. Haar broer en zijn negen kinderen lijden honger; hun koeien en geiten zijn graatmager. Mulu heeft het ook niet breed, maar ze rekende uit dat ze in Addis Abeba nog wel een kind meer kon onderhouden. Maar welk van de kinderen moest ze met zich meenemen? Uiteindelijk koos ze voor haar jongste nichtje, niet het zwakste kind, maar wel haar lievelingetje.

Favoritisme

Heel Ethiopië staat voor gelijkaardige keuzes. En ook op dat niveau speelt er favoritisme mee. In Addis Abeba en in andere steden is de overheid er deze maand mee begonnen op grote schaal goedkoop graan te verkopen. De verkoopprijs ligt bijna 40 procent onder de kostprijs. De regering wil daarmee allicht vermijden dat de gestegen voedselprijzen rellen veroorzaken. Voor de hulp aan de stedelingen is geld en graan nodig dat niet meer kan worden gebruikt om de boeren en herders op het platteland te helpen.
Voor het goedkope graan dat momenteel in de steden wordt aangeboden, betaalde Ethiopië ongeveer 80 miljoen dollar (54 miljoen euro), zegt Gebere Egziabher, een directeur van de Ethiopian Grain Trading Enterprise, de officiële graanhandelaar. Intussen klaagt Ethiopië dat de donorlanden niet genoeg bijspringen om de nood op het platteland te lenigen. Ethiopië vroeg in juni 300 miljoen dollar extra voedselhulp, en zal deze week waarschijnlijk nog meer geld vragen.

Kortzichtige strategie

Die noodoproepen doen in de donorlanden de wenkbrauwen fronsen. Verscheidene landen ergeren zich aan de inspanningen die Ethiopië in de steden levert. De voorbije 18 maanden heeft de regering al 260.000 ton graan uit de nationale voorraad gehaald om de gesubsidieerde voedseldistributie in de steden mogelijk te maken. Voortaan kunnen bovendien alle stedelingen, niet langer alleen de meest hulpbehoevenden, dat goedkope graan kopen. De voorraden zijn intussen niet weer aangevuld, al zijn ze hard nodig voor de hulpverlening aan het platteland. “Een erg kortzichtige strategie”, zegt Suzanne Poland, van de officiële Amerikaanse hulporganisatie USAID.
Ethiopië en internationale hulporganisaties als het Wereldvoedselprogramma hebben de rantsoenen met een derde verminderd en bieden enkel nog hulp aan de zwaarst getroffen gebieden. Miljoenen arme boeren krijgen helemaal geen hulp, waardoor de toestand van hun kinderen merkbaar achteruit begint te gaan. Sommige centra waar ondervoede kinderen worden geholpen, worden overstroomd door moeders met hun hongerende kroost.
Intussen komen ook de echt arme inwoners van de steden in de problemen omdat Ethiopië de prijs van het gesubsidieerde graan heeft opgetrokken. Vroeger, toen alleen arme inwoners toegang hadden tot het programma, kostte een zak van 50 kilogram graan 90 birr (6,5 euro); nu is dat 125 birr. Voor mensen als Mulu, die afhankelijk zijn van de hulp, is dat te veel. Nu schuiven er vooral vrouwen uit de middenklasse aan om het graan te kopen.
Mulu vreest dat ze haar nichtje binnenkort weer naar haar broer zal moeten sturen als gevolg van de prijsverhoging. “Daar is het leven verschrikkelijk, maar ik heb geen andere keuze”, zegt ze.