Honger van de rijken veroorzaakt voedselcrisis

Amartya Sen maakte naam en faam met zijn studies over de samenhang tussen hongersnood en vrijheid en democratie. In 1998 kreeg hij onder andere daarom de Nobelprijs Economie. Zijn mening over de huidige voedselcrisis heeft dus enig gewicht.
In een opiniebijdrage voor de New York Times schrijft Sen dat de acute crisis vandaag grotendeels veroorzaakt is door tijdelijke problemen zoals droogtes in landen als Australië en Oekraïne, maar dat de onderliggende tendensen ervoor zullen zorgen dat de problemen niet zullen verdwijnen als in die landen de regen terugkeert. Fundamenteel wijst Sen op ongelijkheid als basisprobleem.
Er is bijvoorbeeld de kloof tussen de armen en de rijker en groter wordende middenklassen in groeilanden zoals India en China. Degenen die profiteren van de groei ‘spenderen een groot deel van hun nieuwe inkomen aan voedsel en, tenzij het aanbod even snel toeneemt, gaan daardoor de prijzen pijlsnel stijgen. De armen worden geconfronteerd met die hogere prijzen zonder dat hun inkomen groeit, en ze beginnen dus honger te lijden’, schrijft Sen. Een betere spreiding van de economische groei zou dus al een eerste stap zijn op weg naar een oplossing.
Amartya Sen wijst er ook op dat de maatregelen die her en der genomen worden om de export van voedsel in te perken -om zo de interne voedselvoorziening te garanderen- ook het perverse effect hebben dat de prijsstijgingen op de internationale markt nog scherper worden en dus de armste landen, met name in Afrika, extra dreigen te raken.
Een derde element dat volgens Sen bijdraagt tot de huidige, onhoudbare situatie is het subsidiëren van biobrandstoffen. Sen pleit eerder voor een overheidsbeleid dat de productie van bio-ethanol afremt dan stimuleert, omdat het subsidiebeleid ertoe leidt dat de hongerigen van de aarde moeten concurreren met de brandstoftanks van de koopkrachtigen van diezelfde aarde. Omdat het probleem voor een deel ontstaat door een grotere vraag -op zich een goede zaak- moet het ook beantwoord worden door een grotere productie van voedselgewassen, alsdus nog Sen.
Tenslotte wijst de Nobelprijswinnaar er op dat het afremmen van de bevolkingsgroei een van de hoopgevende elementen is in de hele optelsom van vraag en aanbod op de voedselmarkt. Met name in de toenemende scholingskansen van meisjes ziet Sen een kans om een echte voedselcatastrofe af te wenden.