Humala als koploper naar tweede ronde Peruaanse verkiezingen

Met 53 procent van de stemmen geteld, haalt Humala 27,8 procent en Flores 26,3 procent. Met 25,6 procent lijkt de sociaal-democraat en voormalige president Alan García (1985 - 1990) uitgeteld.

De onconventionele en omstreden Humala maakt de tongen los in Peru en het buitenland, maar volgens de laatste opiniepeilingen die vóór de eerste ronde werden gehouden, zou Flores het in een tweede ronde van hem kunnen winnen.

Humala belooft meer aandacht te besteden aan de noden van de arme Peruanen. De voormalige legerofficier heeft nationale en internationale investeerders in de gordijnen gejaagd met de aankondiging dat hij de contracten met buitenlandse mijnbouwbedrijven in Peru wil herzien om beter tegemoet te komen aan de belangen van de arme bevolkingslagen. Hij wil die bedrijven ook meer belastingen laten betalen en zegt nauw te willen toezien op de grote Chileense investeringen in Peru. Humala heeft zich ook uitgesproken tegen het vrijhandelsakkoord waarover Peru met de Verenigde Staten onderhandelt.

Humala’s aanvallen op de traditionele politieke en economische elite, die in de lijn liggen van de argumenten waarmee de linkse politici Hugo Chávez en Evo Morales in Venezuela en Bolivia de macht veroverden, viel duidelijk in de smaak bij een aanzienlijk deel van het Peruaanse kiespubliek. Met een veel kleiner budget dan zijn twee belangrijkste rivalen, haalde Humala daardoor toch meer stemmen binnen.

Zelf weigert Humala elk links of socialistisch stempel. Hij noemt zich een nationalist. Humala scoort vooral goed in de armste delen van het land - op de hoogvlakten van de Andes in het centrum en het zuiden van het land, en in het Amazonegebied. Voor het begin van zijn steile politieke carrière bracht Humala het tot luitenant-kolonel in het Peruaanse leger. In 2004 werd hij tot ontslag gedwongen omdat hij in het openbaar kritiek had geuit op de legerleiding.

Flores, een voormalige volksvertegenwoordigster, is zeker niet kansloos in de tweede ronde. De opiniepeilingen vóór de eerste ronde gaven haar een voorsprong van ruim 5 procent in een mogelijke eindstrijd met Humala. Flores, de kandidate van het bedrijfsleven, is vooral populair in de miljoenenstad Lima en in de andere grote steden aan de kust. Ze pleit voor nauwere banden met de VS.

Flores zegt ook dat de ze arme Peruanen wil helpen, maar dan door een innovatieve regering die vrij is van corruptie. Flores komt verder op voor gelijke kansen voor vrouwen en mannen en geniet daardoor veel steun bij de Peruaanse vrouwen.

Humala kan de komende weken last krijgen van zijn omstreden rol in de vuile oorlog tegen de maoïstische rebellen van het Lichtend Pad in de jaren tachtig en negentig. Er loopt een onderzoek tegen hem in verband met ernstige mensenrechtenschendingen die gepleegd werden door manschappen op een legerbasis in het Amazonegebied waarover hij het bevel voerde.

Tegenstanders van Humala zien parallellen met de voormalige Peruaanse president Alberto Fujimori, die in 1990 aan de macht kwam zonder politieke ervaring en zonder de steun van een traditionele politieke partij. Fujimori, die beschuldigd wordt van zware mensenrechtenschendingen en corruptie en in een gevangenis in Chili wacht op zijn uitlevering aan Peru, verzekerde zich van de steun van het leger en de inlichtingendiensten. Humala lijkt dat voorbeeld te volgen: zijn campagne wordt geleid door voormalige officieren waarvan er veel banden hadden met het regime van Fujimori.

Net als Fujimori spint Humala garen bij de frustratie van veel Peruanen die niet kunnen begrijpen waarom hun welvaartspeil de laatste zes jaar niet is gestegen, ondanks de verdubbeling van de export, een extreem lage inflatie en gemiddelde groeicijfers van 5 procent per jaar. De Wereldbank schat dat nog altijd meer dan de helft van de Peruanen onder de armoedegrens zit.

De huidige president Alejandro Toledo slaagde er niet in verandering te brengen in de extreem ongelijke verdeling van de welvaart in Peru. In grote lijnen zette hij de liberale politiek van Alberto Fujimoriu voort. Vorig jaar lanceerde hij zijn enige sociale programma van betekenis, dat een kwart miljoen gezinnen uit de extreme armoede zou moeten halen. Maar volgens critici dient dat initiatief enkel de schone schijn. (PD/JS)