Humanitaire militairen?

Dé vraag is of de inzet van militaire middelen ooit in de buurt kan komen van de armoedebestrijding die centraal hoort te staan bij ontwikkeling.
Bruno de Cordier reflecteert daarover in verband met de relatie tussen humanitaire ruimte en religieuze identiteit, Koen Vlassenroot kijkt naar de uitdagingen in de DR Congo.
Kees Horman omschrijft het dilemma –of het gevaar, zo u wilt– vrij accuraat in zijn bijdrage Civiel-militaire relaties in complexe situaties: ‘In deze context maken humanitaire hulp en reconstructie een integraal deel van de veiligheidsagenda uit en worden ze gezien als een soft tool, die gebruikt wordt in combinatie met politieke en militaire instrumenten om antiterrorisme doelstellingen te bereiken.’ (Het Nederlands is voor rekening van de auteur, gg.)
Opvallend is dat Horman die visie terugvoert op Nederlands alom geprezen voormalige minister van Ontwikkelingssamenwerking Jan Pronk. In 1993 zei die reeds: ‘De verschillende aspecten van het voorkomen, de beheersing en de oplossing van gewapende conflicten vereisen daarom een gecoördineerde inzet van buitenlands-politieke, defensie-politieke en ontwikkelings-politieke instrumenten.’
Al te vaak vergeet men echter te analyseren waar de onveiligheid en de instabiliteit vandaan komen. Nochtans is dat een belangrijk verschil voor het oordeel van de bevolking over de aanwezigheid van buitenlandse legers, en dus ook voor de relatie die ontwikkelingswerk of humanitair werk eventueel zou aangaan met die militairen. En dat oordeel is cruciaal voor de veiligheid van ontwikkelingswerkers, maar vooral voor de duurzaamheid van de investering. Als heropbouw en ontwikkeling gezien worden als onderdeel van een buitenlandse bezetting, dan is het erger dan weggegooid geld.
Horman nog eens, over de projecten die de Nederlandse militairen helpen opzetten en uitvoeren: ‘Al deze projecten zijn er voornamelijk op gericht het vertrouwen van de bevolking in de Nederlandse militairen te vergroten, waardoor de vredeshandhavende taak beter kan worden uitgevoerd. De bevolking komt bovendien met nuttige informatie, hetgeen bijdraagt tot de eigen veiligheid van de militairen.’ Wie denkt dat dit niet echt de missie is van ontwikkelingssamenwerking, zou beter nu reageren, want de trein is al vertrokken. Dit boek levert de noodzakelijke informatie om uw reactie grondig te overwegen.
Humanitaire ruimte. Tussen onpartijdigheid en politiek door Dennis Dijkzeul en Joost Herman (red.) is uitgegeven door Academia Press. 379 blzn. ISBN 978 90 382 1559 4