"Ik voel me verplicht te ijveren voor een wereld zonder kernwapens"

Akiba komt net uit een VN-conferentie over de rol die burgemeesters kunnen spelen in nucleaire kwesties. Hij blijft ijveren voor een snelle afschaffing van atoomwapens.
Akiba bestuurt de stad die 65 jaar geleden het toneel was van een nucleaire holocaust, en combineert dat met het voorzitterschap van Burgemeesters voor Vrede, een organisatie die wereldwijd bijna vierduizend steden telt.
Akiba had het met IPS-correspondent Anna Shen over de ontwikkeling van Hiroshima, zijn persoonlijke verplichting in verband met de atoomkwestie, en de Nuclear Non-Proliferation Treaty Review, een internationale evaluatie van het verdrag dat moet verhinderen dat meer landen atoomwapens verwerven. Die besprekingen vinden deze maand plaats in de Verenigde Naties.
Hiroshima is modern en helemaal herbouwd. Hoe kreeg de stad weer vorm na de explosie? 
Tadatoshi Akiba: “In het zog van het bezettingsleger kwamen ook goede stedenbouwkundigen naar Hiroshima. Het plan voor de heropbouw geeft blijk van de meest vooruitstrevende ideeën die op dat ogenblik op het gebied van stedenbouw leefden. Kenzo Tange werd bijvoorbeeld ingeschakeld om het Vredespark te ontwerpen.
Maar tegelijk was de situatie heel apart. De verwoesting was compleet, burgers moesten doorgaan met hun leven en de begrafenisrituelen konden niet worden gevolgd. Overal in de stad liepen de mensen eigenlijk over lijken, en dat maakte de planning van de nieuwe stad erg delicaat.
In de buurt van een bloemenwinkel waren bijvoorbeeld veel mensen gestorven, en daarom kwam daar een gedenkteken. Op die manier kreeg de stad duizenden gedenkplaatsen. Gewijde plaatsen dragen bij aan de schoonheid van een stad.”

Kunt u ons vertellen over de Hibakusha, de overlevenden van het bombardement op Hiroshima en Nagasaki?

“De Hibakusha beleven elke keer opnieuw hun pijn en lijden als ze hun verhaal doen aan de buitenwereld. Velen kunnen het niet meer navertellen, zoals dat zo vaak het geval is bij oorlogen en tragedies. Zo gezien hadden sommigen het geluk dat ze hun verhaal nog konden doen.
Er was een man, mijnheer Tanabe, die nooit iets over zijn ervaringen losliet tot hij zestig was – in Japan een belangrijk moment in de levenscyclus. Zijn ouders kwamen om en hij werd grootgebracht door zijn tante en zijn oom. Hij wilde hen niet emotioneel tot last zijn. Hoe kon hij het al die jaren uithouden, zonder gevoelens van wraak en spijt? Alles wat hij wilde doen was een film maken van de verhalen van alle mensen die in de buurt hadden geleefd, en laten zien wat de atoombom had verwoest en hoe waardevol al die levens waren, en dat het nooit opnieuw zou mogen gebeuren.”
Hoe ziet u uw rol als burgemeester?
“Wij moeten de mensen een stem geven waar we kunnen. We moeten de regering aanspreken zodat ze luistert naar die stemmen. We voeren ook het woord in de VN, zodat anderen onze ervaringen kunnen begrijpen.
Twee weken geleden nam ik deel aan de 28ste plenaire vergadering van de InterAction Council, die bestaat uit voormalige staatshoofden en regeringsleiders. Onder de leden die naar Hiroshima kwamen, bevonden zich de voormalige Australische president Malcolm Fraser en de Zweed Ingmar Karlsson, een voormalige ambassadeur en een veelschrijver.
Nadat ze het museum hadden gezien en hadden gepraat met overlevenden, begrepen ze echt wat een atoomaanval inhoudt. Ze voelen nu de noodzaak aan om dringend meer te ondernemen. Volgens hen moeten alle staatshoofden een bezoek brengen aan Hiroshima en Nagasaki. Ze waren zo bewogen door het bezoek. Dit zijn geen gewone mensen, het zijn staatsmannen met een hart, en hun bezoek had een grote impact.
Ik nodig alle staatshoofden van kernwapenstaten uit dit jaar Hiroshima te bezoeken, op de 65ste verjaardag van het bombardement.
Het is de rol van de burgemeester de Hibakusha te vertegenwoordigen en bij te dragen tot een wereld zonder kernwapens. De overlevenden zouden dat graag nog zelf meemaken, zodat ze de slachtoffers later kunnen vertellen dat hun dood niet voor niets was, en dat er nu een wereld zonder kernwapens is. Ik voel het als mijn plicht om hun wens werkelijkheid te doen worden.”
Wat moet de Nuclear Non-Proliferation Treaty Review volgens u opleveren?
“Dit is een grote kans om de publieke opinie in de wereld te mobiliseren en in te zetten voor de mensheid. Verscheidene van de openingstoespraken weerspiegelen veel van wat de Burgemeesters voor Vrede proberen te realiseren.”