ILO zwengelt debat over dwangarbeid in Birma aan

De bijeenkomst in Sittwe, een havenstad dicht bij de grens met Bangladesh, probeert Birmese rechters, militairen, agenten en ambtenaren bewust te maken van de onaanvaardbaarheid van dwangarbeid. De praktijk komt in Birma nog veel voor en treft onder meer ook kinderen en jongeren. Ondanks zware internationale druk heeft het militaire regime in Birma er nooit veel tegen ondernomen.
De Birmese machthebbers werken nauwelijks samen met internationale organisaties die zich kritisch opstellen. Maar de ILO heeft sinds juli 2007 al vier keer eerder de kans gekregen haar bezorgdheden ter plaatse uit de doeken te doen.

Boven de wet

“Dit is een positieve stap”, zegt Steve Marshall, de vertegenwoordiger van de ILO in Birma, over de toelating voor de bijeenkomst van zondag. “Maar ook al mogen we de bijeenkomst organiseren, de militairen vinden dat ze boven de wet staan.”
Ook volgens David Scott Mathieson, een adviseur voor Birma van de Amerikaanse mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch, betekent de bijeenkomst niet dat het regime nu opeens van plan is een einde te maken aan de dwangarbeid in het land. “Het is eerder een teken van wrokkig respect. Als de Birmese regering onder de contacten met de ILO uit kon, zou ze dat doen”.
De ILO heeft haar druk op het regime in Birma constant opgevoerd. In 2006 dreigde de organisatie ermee Birma voor het International Gerechtshof te slepen omdat de rechten van werknemers er zo massaal werden geschonden. Een dergelijke rechtszaak zou een primeur geweest zijn.

Klagers gearresteerd

Birma wist de klacht af te wenden met een aantal toegevingen. Maar de afspraken blijken nu slecht te worden uitgevoerd. De ILO had onder meer geëist dat er in Birma een geloofwaardig mechanisme zou komen om klachten over dwangarbeid te behandelen en de klagers te beschermen. Volgens Marshall kan de ILO nu in Birma informatie verzamelen over misstanden op arbeidsvlak, maar worden informanten soms gearresteerd. “Momenteel zitten er twee mensen in de gevangenis omdat ze klacht indienden bij de ILO.” Het regime verhindert volgens hem ook dat er verstaanbare informatiebrochures over de problematiek worden verspreid.
Birma ligt waarschijnlijk dwars omdat het leger en de overheid overeind worden gehouden door dwangarbeid. Volgens de Birmese Federatie van Vakbonden, een netwerk van arbeidsactivisten in ballingschap, zijn er de voorbije decennia in Birma “miljoenen mensen ingezet bij de aanleg van spoorwegen, de bouw van wegen en legerkazernes, in de landbouw en in ondernemingen die in handen zijn van het leger”. Burgers worden door het leger ook in de rol van dragers, schoonmakers en zelfs van ontmijners gedwongen.

Arakan

De deelstaat Arakan, waar de vergadering van zondag plaatsvindt, is in dat opzicht berucht. De belangrijkste slachtoffers zijn Rohingya’s, een etnische minderheid die vooral de islam aanhangt in het overwegend boeddhistische land. Volgens een recent rapport van het Arakan Project, een organisatie die de mensenrechtenschendingen tegen de Rohingya’s volgt, worden boeren er systematisch gedwongen voor het leger rijst te telen en rubberbomen en notelaars aan te planten. Ze worden ook ingezet om wegen te repareren en voor bouwwerkzaamheden in de legerkampen. Volgens het rapport werd de dwangarbeid er dit jaar nog opgevoerd omdat er een hek langs de grens met Bangladesh wordt gebouwd.
Chris Lewa, de coördinator van het project, zegt dat de meeste Rohingya’s niet op de hoogte zijn van het klachtenmechanisme van de ILO. “Maar zelfs als ze het zouden kennen en het risico zouden willen nemen, zouden ze geen klacht kunnen indienen omdat ze zich niet vrij kunnen bewegen. Ze hebben zelfs een toelating nodig om naar het naburige dorp te reizen.” Volgens Lewa zal de vergadering van zondag dus niet veel veranderen.