Indianen Bolivia werken aan zelfbestuur

Tegelijk met de presidents- en parlementsverkiezingen van 6 december stemden 12 van de 327 gemeenten voor inheems zelfbestuur. Dat geeft ze controle over de natuurlijke rijkdommen op hun land en meer zeggenschap over de besteding van overheidsgeld.

Ook worden conflicten en misdrijven in die gemeenten berecht in traditionele, lokale rechtbanken en verkiezingen worden georganiseerd volgens de inheemse gewoonten die gebaseerd zijn op consensusvorming.

Omdat het concept van inheemse autonomie echter compleet nieuw is, moeten de details over het functioneren ervan in het nieuwe jaar nog worden uitgewerkt door het Congres.

Erkenning

De linkse president Evo Morales, de eerste inheemse president van Bolivia, werd bij de verkiezingen herkozen met 63 procent van de stemmen. Zijn Beweging naar Socialisme (MAS) won een tweederde meerderheid in beide huizen van het Congres, wat het mogelijk maakt om belangrijke wetgeving door te voeren.
 
Hoewel de meeste indianen in Bolivia behoren tot de Aymara en Quechua-gemeenschappen in de westelijke hooglanden, zijn er in totaal 36 verschillende inheemse groepen.  De nieuwe grondwet die in februari inging, erkent dat Bolivia een “multinationale” staat is, samengesteld uit volken die het recht op autonomie en behoud van hun cultuur hebben.

Sinds Morales in januari 2006 aan de macht kwam, zijn de landhervormingen uitgebreid en versneld. Inheemse gemeenschappen kregen land toegewezen, een proces dat ook erkenning inhoudt van inheemse volken en hun collectieve, wettige rechten.

Provinciale autonomie

Niet alleen op gemeentelijk niveau werden verkiezingen gehouden. De departementen  Chuquisaca, La Paz, Cochabamba, Oruro en Potosí stemden ook voor autonomie. Soortgelijke referenda werden in 2008 al gehouden in de departementen Santa Cruz, Beni, Pando en Tarija, de zogenoemde “oostelijke halve maan”, waar de gasproductie, industrie en agribusiness geconcentreerd zijn. De regio heeft een bevolking van veelal gemengde Boliviaans-Europese afkomst, met een lichtere huidskleur.

De referendums in deze departementen vormden een uitdaging voor de regering-Morales, vanwege de heftige tegenstand van de rechtse gouverneurs. Morales plannen werden bekritiseerd als zijnde een poging tot afscheiding.

Het doel was decentralisatie en meer controle over de inkomsten uit aardgas en andere rijkdommen in de departementen, door regionale vergaderingen en belastingregimes in te voeren.  Bolivia heeft na Venezuela de grootste aardgasreserve. Jaarlijks levert dit 1,2 miljard dollar aan belastingen en royalty’s op.  

Nu de vijf overgebleven departementen voor autonomie stemden, hebben alle negen provincies dezelfde juridische status.