Indiërs herontdekken de smaak van vruchtensap

Sinds de coladrankjes uit de Verenigde Staten op de Indische markt zijn gebracht als een duidelijk teken van economische liberalisering, hebben voedingsdeskundigen altijd al gewaarschuwd voor de gevaren van de ‘lege calorieën’ in frisdranken voor de meer dan een miljard Indiërs, van wie meer dan de helft zou leiden aan de een of andere vorm van ondervoeding.

Maar gedreven door niet-aflatende reclamecampagnes waarin de meest bekende Indische filmsterren sportpersoonlijkheden de producten aanprijzen op televisie en in de andere media, hebben zowel Pepsi als Coca Cola geleidelijk aan hun verkoop weten op te drijven tot meer dan zes miljoen flesjes per jaar. Het was dan ook een donderslag bij heldere hemel toen het Centrum voor Wetenschap en Milieu, een milieugroep uit New Delhi, op 5 augustus onthulde dat het in zijn laboratorium had vastgesteld dat de meeste frisdranken die in India worden verkocht - dus ook Coca en Pepsi - besmet zijn met een grote dosis van algemeen beschikbare pesticiden, waaronder lindaan, DDT, chloorpyrifos en malathion.

Vandana Shiva, de Indische die internationale bekendheid geniet om haar campagnes voor een landbouw zonder chemicaliën en het recht van mensen op voedsel en voedselsoevereiniteit, stelt dat coladrankjes qua voedingswaarde toch al slecht zijn, maar dat cola met pesticiden dubbel slecht is. Shiva staat aan het hoofd van de ‘Navdanya-beweging’ die traditionele Indische dorstlessers promoot. Zij meent dat de controverse over de pesticiden niet zou zijn ontstaan als de mensen zich zouden hebben gehouden aan duurzame, biologische landbouwmethoden.

Volgens toonaangevende voedingsdeskundigen heeft de colakwestie niet alleen het ernstige probleem blootgelegd van pesticiden die het drinkwater en het leefmilieu besmetten, maar heeft zij de Indiërs ook gewezen op zaken als ‘lege calorieën’ en het dieet van chips en cola dat vrij nieuw is in het land. In India is het bewustzijn over gezonde voeding vrij laag en het is nodig dat mensen die gemakkelijk te misleiden zijn door reclamecampagnes de juiste informatie krijgen over de waarde van vers fruit en verse groenten, stelt Santosh Jain Passi, docent voedingsleer aan de universiteit van Delhi. Hij wijst er trouwens op dat onwetendheid over gezonde voeding net zogoed voorkomt bij de rijkere bevolkingsgroepen als bij armen en ongeletterden. Voor alle groepen geldt dat de centen die zij uitgeven aan frisdranken beter zouden worden gespendeerd aan vers fruit en vruchtensappen, omdat die waardevolle micronutriënten, bio-actieve bestanddelen en fytochemicaliën bevatten, aldus nog Passi.

De meeste voedingsdeskundigen stellen dat het niet verkeerd is af en toe eens een cola, pizza of hamburger te eten, maar dat een overmatige en regelmatige consumptie van dit soort fast food in plaats van de eeuwenoude voedingsproducten uiteindelijk een negatieve impact heeft en leidt tot het vroegtijdig opduiken van chronische degeneratieve ziekten. Na de pesticidenkwestie pakten fastfoodketens meteen uit met een advertentiecampagne voor menu’s van hamburger of pizza met vers vruchtensap in plaats van met cola.

In augustus zouden de colaproducenten hun verkoop met veertig procent hebben zien dalen. Die inzinking was meteen goed voor de ouderwetse verkopers van vruchtensappen op de hoek van de straat en de meer trendy ‘sapbars’ die plotseling zijn opgedoken in de Indische steden. Onder de gegoede klasse heerst nu een ware rage van verse vruchtensappen. Amoretto’s, een firma die acht sapbars heeft in Mumbai, Delhi en Calcutta, koester al plannen om tegen het eind van het jaar uit te breiden tot 21 verkooppunten. De overschakeling van coladrankjes op vers vruchtensap verloopt vlot omdat India een van de grootste producenten ter wereld is. De jaarlijkse productie ligt op ongeveer vijftig miljoen ton, alleen de verpakkingsindustrie loopt wat achter en kent niet de technologie van de geïndustrialiseerde landen.

Intussen heeft de Indische regering aangekondigd dat zij binnenkort een decreet zal uitvaardigen met normen voor drinkwater en ook voor het water dat de producenten van drank in flessen gebruiken. Tot nu toe lijken de colaproducenten altijd te zijn ontsnapt aan dure zuiveringsprocedures. Deze week heeft de nationale minister voor Gezondheid Sushma Swaraj de resultaten bekendgemaakt van tests die de regering heeft uitgevoerd op twaalf frisdrankmerken. Negen daarvan bleken qua pesticidenresidu niet te voldoen aan de Europese normen. Swaraj heeft beslist de dranken veilig te verklaren volgens de huidige normen. Maar alle geteste monsters bleken lindaan te bevatten, een pesticide die in de Europese Unie en verscheidene andere landen verboden is in de landbouw omdat is bewezen dat zij giftig is voor de lever en de nieren. Het Indische parlement heeft cola en frisdranken in zijn gebouwen verboden en is van plan de drankjes enkel opnieuw toe te laten wanneer een parlementaire commissie van alle partijen daartoe het licht op groen zet. Dat is slecht nieuws voor de bedrijven die het land wilden ‘colaniseren’.