Indonesische koranscholen prediken respect voor het milieu

Drie jaar geleden lagen de heuvels rond het dorp Pasir Meong, op West-Java, er droog en troosteloos bij en schreed erosie steeds verder; nu bloeien er verschillende soorten fruitbomen en zie je dorpelingen die eigen veldjes bevloeien of wilde grassen tussen de planten snoeien. Ook op de oevers van het nabijgelegen Sagulingmeer groeien nieuw aangeplante fruitbomen.

Dit is het werk van het Al-Amanahinternaat, een nabijgelegen koranschool. Milieubescherming is een religieuze plicht, zegt schoolhoofd KH Mansyur Ma’mun. Hij zit nog vol plannen voor de toekomst: Wij zijn vastbesloten om van het gebied rond het meer een trekpleister voor milieutoerisme te maken.

Even verderop op Java, in Garut, werken studenten van de Al-Washilah-koranschool samen met dorpelingen aan de kweek en aanplant van zaailingen op 35.000 hectare vervuild land. De geestelijken van Garut stelden in een fatwa dat mensen die de natuur beschadigen volgens de sharia kunnen worden vervolgd. Ze oordelen ook dat het een individuele plicht is om bomen te planten en het milieu te beschermen.

Milieubescherming is geen luxe in Indonesië. Sinds begin dit jaar overstroomden minstens 26.000 hectare rijstvelden op West-Java, waardoor de oogst mager uitviel. Op meer dan 6.000 hectare konden de boeren zelfs niet oogsten. Overal op de archipel worden heuvels opgeblazen voor stadsuitbreiding, ontstaan nieuwe dorpen op het platteland en worden bossen gekapt. Steeds meer fabrieken vestigen zich vlakbij rivieren en lozen ongezuiverd afval in het water. Erosie wordt een ernstig probleem.

De overheid startte vorig jaar met een nationale herbebossingcampagne met ambitieuze doelstellingen: 500.000 hectare herbebossen in 2004, 600.000 in 2005 en nog meer in de toekomst. Maar dit jaar werd nog geen enkele boom geplant, en miljoenen vorig jaar geplante bomen stierven - volgens de Indonesische krant ‘Pikiran Rakyat’ minstens 19 miljoen. Het Indonesisch Wetenschappelijk Instituut (LIPI) kijkt uit naar alternatieve projecten en richt de hoop nu op de duizenden ‘pesantrens’ of islamitische internaten die studenten van uiteenlopende leeftijden opleiden aan de hand van klassieke islamteksten over theologie en recht. Het LIPI sloot al een overeenkomst met 575 koranscholen uit de Garutregio.

Het idee valt niet uit de lucht. De scholen hebben de afgelopen jaren lessen over landbouw en milieubescherming in hun curriculum opgenomen en het milieu speelt een belangrijke rol in de islam. Veel heilige koranverzen en hadits (de handelingen van de profeet) benadrukken het belang van milieubescherming. Daarenboven zijn de scholen vaak op het platteland gelegen en oefenen ze grote invloed uit in de kampongs of dorpen. Ze kunnen de Indonesiërs dus mobiliseren om droge en geërodeerde gebieden te helpen opwaarderen.

De scholen zelf hopen nog op een tweede effect: dat hun groene inspanningen meteen het beeld corrigeren dat koranscholen bommenfabrieken en organisatiecentra voor zelfmoordaanslagen zijn. Wij weten meer van zaailingen dan van explosieven, zegt KH Mansyur Ma’mun. (ADR/PD)