Inheemse kennis kan levens redden bij natuurrampen

Op Simeulue, een eiland dat ruim 80.000 inwoners telt, kwamen slechts zeven mensen om door de tsoenami. In de rest van de provincie Atjeh, kwamen bijna 164.000 mensen om.

Het verhaal over hoe de zee verandert en dat buffels landinwaarts vluchten voorafgaand aan een tsoenami, wordt hier al een eeuw lang doorverteld, zegt Mohamed Ridwan, een van de bekroonde leiders. In 1907 werd het eiland Simeulue getroffen door een aardbeving, gevolgd door een tsoenami. Bij die ramp kwamen duizenden eilandbewoners om. Sindsdien weten we hoe we aan zo’n ramp moeten ontkomen, aldus Ridwan.

Bij de tsoenami van eind vorig jaar zaten de meeste eilandbewoners binnen dertig minuten op een veilige locatie. Met de modernste techniek was die prestatie waarschijnlijk niet te evenaren geweest, zegt Joseph Chung, regiomanager voor Azië en de Pacific.

De vlucht redde tienduizenden levens, en dat terwijl Simeulue dicht bij het epicentrum van de beving lag. De erkenning voor de handelwijze van leiders op Simeulue vestigt ook de aandacht op de relevante kennis die inheemse volken hebben over de natuur. Twee andere bevolkingsgroepen, de zeezigeuners aan de zuidkust van Thailand en inheemse bevolkingsgroepen op de Nicobaren en Andaman-eilanden doorstonden de ramp ook relatief goed. Ook zij vluchtten naar hoger gelegen gebieden, omdat ze zagen dat er wat met de natuur aan de hand was.

De tsoenami die Azië vorig jaar op Tweede Kerstdag trof, was één van de ergste natuurramp ooit. De vloedgolf trof de kustlijn van elf landen, waar in totaal bijna 224.495 doden vielen. De Indonesische provincie Atjeh werd het zwaarst getroffen, met 163.795 doden. Daarna vielen de meeste dodelijke slachtoffers in Sri Lanka (35.399), India (16.389) en Thailand (8.345).

Uit cijfers van het Internationale Federatie van het Rode Kruis en de Rode Halve Maan (IFRC) blijkt dat de afgelopen tien jaar in Azië de meeste doden bij natuurrampen vielen, in totaal ruim 700.000 mensen. Azië wordt ook het vaakst getroffen door natuurrampen. Sinds 1995 zijn 2.459 natuurrampen geteld, waaronder aardverschuivingen, droogten, overstromingen, vulkaanuitbarstingen en orkanen, blijkt uit het World Disaster Report van de IFRC.

De krachtige aardbeving die het berggebied tussen India en Pakistan afgelopen weekend trof, laat opnieuw zien hoe kwetsbaar de regio is voor natuurrampen. De Pakistaanse regering schat dat er bijna 100.000 doden zijn gevallen en dat er nog veel meer mensen gewond zijn geraakt.

Kennis van inheemse bevolkinggroepen en plaatselijke tradities is van vitaal belang om mensenlevens te redden bij natuurrampen, zegt Rene Jinon van de rampeneenheid van IFRC Zuidoost-Azië. We zouden die kennis niet langer moeten negeren, maar er juist op moeten vertrouwen.

Inheemse gemeenschappen in Cambodja, de Filipijnen, Oost-Timor, Indonesië, Thailand, Laos en Vietnam, behoren tot de weinigen die nog waarde hechten aan de inzichten van hun voorouders. Regeringen zijn eerder geneigd te vertrouwen op satellieten en hightech, zegt Jinon. Dat leidt binnen inheemse groepen ook tot discussie over de vraag wiens waarschuwingen ze moeten volgen: die van de wetenschap of waarschuwingen die gebaseerd zijn op traditionele kennis.

In de nasleep van de tsoenami hebben de Verenigde Naties besloten de inheemse kennis nader te onderzoeken. We zijn bezig met een rapport over de succesvolle manier waarop deze gemeenschappen de ramp hebben doorstaan, zegt Joseph Chung. Je kunt de modernste techniek loslaten op natuurrampen, maar als de bevolking niet tijdig reageert, dan heeft dat geen enkele zin. En regeringen reageren vaak traag omdat bedreigde of getroffen gebieden ver weg liggen. (JS/MM)