Inheemsen en minderheden “stille slachtoffers” van klimaatverandering

De onaanraakbaren (dalits) in India, de Rakhainvissers in Bangladesh, de Karamajong in Oeganda, de Sami in Scandinavië en andere minderheden zijn meer dan anderen gevoelig voor klimaatgerelateerde rampen, maar de internationale gemeenschap heeft geen oog voor hen. “In het hele proces is er nauwelijks aandacht voor hen, of het nu gaat om hulp na een ramp of het opstellen van een klimaatbeleid”, zegt Ishbel Matheson, hoofd beleid en communicatie van MRG.
Toen de dalits in Bihar, India, de grootste klap moesten opvangen tijdens de overstromingen vorig jaar, liet de noodhulp lang op zich wachten. Bij de verdeling van de hulp werden ze ernstig gediscrimineerd.

Band met de leefomgeving

“De nauwe band die veel inheemse volken en sommige minderheden hebben met hun leefomgeving maken ze extra gevoelig voor de invloed van klimaatverandering”, legt het rapport uit. Inheemse volken hebben buitengewoon veel kennis van het weer en op het effect daarvan op de flora en fauna, maar klimaatverandering gooit roet in het eten. David Pulkol, een Karamajong in Oeganda, legt uit: “De oudsten van de gemeenschap zien aan de natuur wanneer ze hun gewassen moeten planten en wanneer ze moeten beginnen te jagen. Maar als het klimaat verandert, wordt dat onmogelijk. We hebben ongewoon veel droogtes gehad, waardoor veel dieren en mensen zijn overleden.”
De grootste problemen voor inheemse volken liggen bij massamigratie, slechte waterkwaliteit, voedselveiligheid, gezondheid, infrastructuur, milieuvervuiling en het effect van monoculturen.

Gedwongen migratie

Het massaal planten van biobrandstoffen wordt gezien als groene optie omdat ze minder broeikasgassen uitstoten. “Maar gemeenschappen die daar wonen, worden gedwongen verhuisd en hun broodwinning wordt vernietigd om plaats te maken voor biobrandstofplantages”, schrijft het rapport. Dat is bijvoorbeeld al veel gebeurd in Zuid-Amerika. In Colombia hoorde 90 procent van het land dat in 2005 beplant was met oliepalm oorspronkelijk toe aan Afro-Colombiaanse gemeenschappen. Ze zijn met geweld verdreven door paramilitaire groepen.
De VN moet de aandacht vestigen op de groepen die het meest worden geraakt door klimaatverandering, vindt Matheson, “Tot voor kort ging het debat vooral over de oorzaak van het broeikaseffect en over het voorspellen van de effecten. En natuurlijk, reductie van broeikasgassen is een prioriteit. Maar beleidsmakers moeten verder kijken dan alleen de milieueffecten en zien wat de invloed is op kwetsbare gemeenschappen.”
“Voor sommige gemeenschappen is het geen kwestie van minder inkomsten of verlies van cultuur, maar een kwestie van overleven.”