Inheemsen van grond verdreven in Guatemala

In totaal werden bij deze jongste ontzetting 95 Kekchifamilies dakloos en landloos. De Guatemalaannse staat mobiliseerde zo’n 700 politiemannen en soldaten om de gehuchten Renacimiento en Las Flores te ontruimen en stond toe dat de zogenaamde wettelijke eigenaars de huizen van de boeren in brand stak en hun gewassen vernietigden. Zo kort voor de oogst verliezen deze families op die manier hun voedselzekerheid.
De grootgrondbezitter die de ontruiming van Renacimiento heeft aangevraagd en beweert dat de gronden aan hem toebehoren, is volgens het kadastrale plan dat de gemeenschap heeft, niet de echte eigenaar van de gronden. De echte eigenaar heeft de gronden gekocht van de vader van de persoon die de ontruiming aanvroeg. Vermits deze laatste door het erfrecht geen eigenaar meer kan zijn van de gronden –want zijn intussen overleden vader heeft die verkocht– kan hij ook geen ontruimingsbevel aanvragen.
Voor Las Flores vermeldt het ontruimingsbevel enkel de naam van het grootgrondbezit, zonder de gegevens van zijn geografische ligging, terwijl het juist dit laatste is dat een stuk grond identificeert. Volgens het kadastrale plan dat de gemeenschap heeft, hebben de gronden geen wettelijke eigenaar en kunnen ze dus ook door niemand opgeëisd worden. De persoon die de ontruiming heeft aangevraagd, staat in de streek bekend als een drugshandelaar, maar is niet de eigenaar van de naburige plantage waartoe de gronden zouden behoren. Gezien de hoge graad van corruptie en de nauwe banden tussen politie, gerecht en drugshandelaren, vrezen boerenorganisaties dat ook hier geld werd neergelegd om een onwettelijke ontruiming te bekomen.
Om hun overwinning nadien te vieren, lunchten de zogenaamde wettelijke eigenaren van Renacimiento en Las Flores met de politiecommisarissen die aan het hoofd stonden van de operatie. Uiteraard betaalden de eersten de rekening.
CONIC (Coordinadora Nacional Indígena y Campesina), een partnerorganisatie van Broederlijk Delen,  probeerde beide ontruimingen te vermijden door het openbaar ministerie te wijzen op onregelmatigheden in het ontruimingsbevel, zonder succes. “Een bevel is een bevel en moet uitgevoerd worden”, stelde het openbaar ministerie. CONIC ontstond in 1992, op het einde van de Guatemalaanse burgeroorlog, waaronder vooral de inheemse bevolking te lijden had. Tijdens de burgeroorlog en de militaire dictaturen die over het Centraal-Amerikaanse land heersten, werd de inheemse bevolking van zijn traditionele gronden verjaagd, waarop ze al hun hele leven woonden en teelden. Ze konden geen papieren eigendomstitel voorleggen, terwijl de nieuwe elite grootgrondbezitters zo’n titel eenvoudigweg bij de staat kocht, ongeacht de boeren die op de gronden leefden.
Zie ook het artikel De uitverkoop van Guatemala (MO*65, juni 2009) over de relatie tussen grondconflicten, mijnbouw en megaprojecten in Guatemala.