Institutionele crisis in Honduras verscherpt

Procureur-generaal Luís Rubí en zijn adjunct Roy Urtecho worden twee maanden uit hun functie ontheven. Een raad van toezicht vervangt hen met volle bevoegdheden, wat volgens juristen niet grondwettelijk is.

Meteen aan de slag

De raad moet het openbaar ministerie versterken en personeel aannemen. Hij bestaat uit María Antonia Navarro, universitair docent, Miriam Guzmán, commissaris bij het Instituut voor Toegang tot Openbare Informatie, Ángela Madrid, van het openbaar ministerie, en jurist Lino Tomás Mendoza.

De eerste drie behoren tot de regerende Nationale Partij (PN), de laatste tot de Liberale Partij (PL). De PN en PL zijn de twee rechtse partijen die het land al meer dan honderd jaar domineren.

De leden van de raad werden in minder dan zes uur gekozen en gaan meteen aan de slag, zegt Juan Hernández, voorzitter van het parlement. Hernández is in november PN-kandidaat bij de presidentsverkiezingen.

Hoge misdaadcijfers

Volgens juristen wordt hier het pad geëffend om het politiek proces te maken van Luís Rubí, die tot de PL behoort, en Roy Urtecho, die bij de PN aanleunt, om hun povere resultaten. Normaal loopt hun mandaat pas af in maart 2014.

Het parlement nam de beslissing na een hoorzitting waarin verscheidene vertegenwoordigers van justitie uitleg moesten geven bij de hoge misdaadcijfers in het land. Elke dag worden gemiddeld twintig mensen vermoord.

Volgens Edmundo Orellana, procureur-generaal in de jaren negentig, is de toezichtsraad in strijd met de grondwet en de wet op het openbaar ministerie. Zo’n raad “kan geen titularis zijn van een orgaan dat de procureur-generaal en zijn adjunct toekomt via dat institutionele mandaat.”

Staatsgreep van 2009

Volgens Orellana begaan de politieke leiders de ene vergissing na de andere. “We herstellen maar niet van de breuken van 2009, en nu beschadigen en vernietigen we ook nog de beperkte institutionele basis die het land nog heeft.” De jurist verwijst naar de staatsgreep van 2009, toen president Manuel Zelaya aan de deur werd gezet.

Ook volgens zijn collega Jair López worden de grondwet en de wet op het openbaar ministerie geschonden. “Ik weet niet waarom hier het politiek proces niet wordt toegepast, want daar zijn duidelijk regels voor. Het ziet er naar uit dat onze wetgevers geen zin hebben om de grondwet te lezen of toe te passen, ook al is die zeer duidelijk.”

“Als men de grondwet moet schenden voor een rechtvaardige zaak, dan moet men dat doen”, reageert het linkse parlementslid Marvin Ponce, een van de vier ondervoorzitters van het Congres.

Vier magistraten ontslagen

De nieuwe beslissing tegen het openbaar ministerie komt er vier maanden nadat het parlement vier van de vijf magistraten van de grondwettelijke kamer van de Rechterlijke Macht de laan heeft uitgestuurd. Ze werden vervangen door magistraten die bij de PL aanleunen.

De regering van Porfirio Lobo krijgt steeds meer kritiek, ook binnen zijn eigen partij, over de toenemende onveiligheid in het land. De PN probeert in november de macht te behouden maar dat wordt niet eenvoudig met de hoge misdaadcijfers en de vervanging elk jaar van de minister van Veiligheid zonder dat er iets verbetert.