Internationaal offensief tegen laatste bastion polio

Samen met Nigeria is India het enige land waar vorig jaar een stijging van het aantal nieuwe gevallen van polio werd opgetekend. India is goed voor 85 procent van alle poliopatiënten ter wereld. Als de ziekte daar wordt overwonnen, is de totale uitroeiing nabij.

Op enkele hardnekkige haarden na is polio al bijna van de aardbol verdwenen. In 1988 werden nog in 125 landen 350.000 nieuwe gevallen van kinderverlamming genoteerd. In dat jaar startte de internationale gemeenschap met een campagne om de ziekte tegen 2002 helemaal van de kaart te vegen. Dat lukte bijna: vorig jaar kwam polio nog in tien landen voor: India, Nigeria, Pakistan, Afghanistan, Egypte, Niger, Somalië, Angola, Ethiopië en Sudan. In 2001 werden nog maar 983 nieuwe gevallen vastgesteld, maar vorig jaar steeg dat aantal weer tot 1866. 1566 van die nieuwe patiënten leven in India, 56 in Nigeria - na India het zwaarst getroffen land.

In India houdt de ziekte vooral huis onder de moslimminderheid in Uttar Pradesh, een deelstaat met 173 miljoen inwoners. In elk van de 70 districten van de Uttar Pradesh raakten vorig jaar mensen met polio besmet. Volgens Daniel Tarantola, de directeur Vaccinaties en Biologische Geneesmiddelen van de Wereldgezondheidsorganisatie, laten zowel het gezondheidssysteem als de infrastructuur en de sociale relaties in Uttar Pradesh te wensen over. Dat maakt de bevolking er extra kwetsbaar voor epidemieën. Tijdens de wereldwijde campagne van een kwarteeuw geleden om de pokken uit te roeien, bood die ziekte ook het langst weerstand in Uttar Pradesh.

Ondanks bijkomende vaccinatiecampagnes in de deelstaat heeft volgens de WGO nog altijd 10 tot 15 procent van de kinderen in Uttar Pradesh geen bescherming tegen polio. Opvallend is dat de ziekte vooral voorkomt onder de moslimminderheid in de deelstaat. Moslims maken maar 17 procent uit van de bevolking van Uttar Pradesh, maar leveren wel 59 procent van de poliogevallen. De Wereldgezondheidsorganisatie verwerpt de gemakkelijke verklaring dat moslims niet gevaccineerd willen worden - volgens Tarantola hebben ze gewoon minder toegang tot gezondheidszorgen. Moslims zijn gemiddeld armer dan de rest van de bevolking van Uttar Pradesh en er zijn ook culturele barrières die vaccinatiecampagnes bij hen doen stranden. Mannelijke en niet-islamitische gezondheidswerkers zijn niet zomaar welkom in alle moslimgezinnen om er de kinderen te behandelen. Volgens Tarantola zijn er de laatste tijd wel aanzienlijke inspanningen geleverd om die problemen te overwinnen en om de moslimgemeenschap te helpen het probleem zelf aan te pakken.

Carl Tintsman, een polio-expert van Unicef, zegt dat de campagne tegen de laatste poliohaarden in alle andere landen vlotter loopt. Met een beetje geluk zal de ziekte dit jaar uit Egypte verdwenen zijn; hij is ook voor 95 procent zeker dat de campagne ook in Pakistan en Afghanistan dit jaar afgerond zal zijn. In Somalië vormt alleen Mogadishu een probleem door de anarchie en het geweld die er heersen. Toch zijn in de stad de afgelopen maanden twee keer vaccinatieteams op pad geweest, zodat de kans groot is dat de ziekte ook daar spoedig tot het verleden zal behoren.