Interventie is geen taboewoord meer in Latijns-Amerika

De Colombiaanse president Alvaro Uribe stelt al langer dat als alle andere middelen uitgeput zijn, hij misschien wel een beroep zal moeten doen op buitenlandse troepen om definitief een einde te maken aan de opstand in zijn land. De meeste andere Latijns-Amerikaanse staatshoofden krijgen kippenvel bij die gedachte, maar ze kunnen het zich niet veroorloven het idee gewoon weg te wuiven. Als het Colombiaanse conflict blijft aanhouden en de buurlanden niets ondernemen, zouden de VS zich wel eens geroepen kunnen voelen korte metten te maken met de oudste nog actieve guerrillabewegingen in Latijns-Amerika.

Voorlopig zweert Latijns-Amerika nog bij bemiddeling door de VN. Dat blijkt uit de dringende oproep aan Kofi Annan die de Groep van Rio - 18 Latijns-Amerikaanse landen en een vertegenwoordiger van de Caribische gemeenschap - op 24 mei aan het eind van een vergadering in het Peruaanse Cusco formuleerde. Het initiatief, dat uitging van Ecuadoraanse president Lucio Gutiérrez, kreeg op 10 mei de steun van de Organisatie van Amerikaanse Staten - die buiten Cuba alle landen van het continent omvat. Maar de zogenaamde consensus van Cusco gaat verder: er werd ook beslist dat de Groep van Rio naar alternatieven zal zoeken als het initiatief van Annan mislukt.

Volgens de Venezolaanse president Hugo Chávez dachten sommige van de staatshoofden in Cusco bij die andere oplossingen aan een militaire interventie. In de eerste plaats Gutiérrez, maar ook de Chileense president Lagos, die hem er fijntjes op gewezen zou hebben dat de enige Latijns-Amerikaan die tot hiertoe een multinationale troepenmacht op de been bracht, Simon Bolívar was. Bolívar, de grote vrijheidsstrijder uit de 19de eeuw, is het lichtend voorbeeld van Chávez. Chávez zelf liet naar eigen zeggen weten de idee van een interventie in Colombia afgrijselijk en een dwaasheid te vinden. Hij heeft meteen uitgesloten dat Venezuela aan een dergelijke onderneming zou deelnemen.

De Ecuadoraanse president Gutiérrez zelf reageerde niet op de kritiek van Chávez, maar zijn minister van Buitenlandse Zakene Nina Pácari verzekerde dat Quito voor geen enkele vorm van interventionisme is. Ook de Peruaanse president Alejandro Toledo en zijn Braziliaanse collega Luiz Inácio Lula da Silva hebben gepreciseerd dat de vraag die in Cusco aan Annan werd gericht, geen militaire interventie insluit.

Maar de Colombiaanse president Uribe laat een ander geluid horen: volgens hem schakelt Latijns-Amerika, als de rebellen in zijn land niet ingaan op het initiatief van Ecuador, over op een andere procedure: alle Latijns-Amerikaanse landen zullen de Colombiaanse regering dan helpen het terrorisme met militaire middelen uit te roeien. Volgens Uribe is internationale hulp nodig omdat de guerrilla via de internationale drugshandel aan middelen komt en heel de regio dreigt te destabiliseren.

Intussen zijn de Verenigde Staten wel al verregaand betrokken bij de strijd tegen de opstandelingen in Colombia. Sinds vorig jaar is het grotendeels door de VS gefinancierde Plan Colombia uitgebreid van de bestrijding van de drugshandel tot de aanpak van de Colombiaanse rebellen. De VS leveren satellietbeelden en hebben er ook voor gezorgd dat het Colombiaanse leger de beschikking kreeg over tientallen Blackhawk-helikopters. Volgens het Amerikaanse ministerie van Defensie zijn er een 400-tal Amerikaanse militaire adviseurs actief bij de opstandbestrijding in Colombia. Zowel in Colombia als in de buurlanden is er veel kritiek op die tussenkomst, die eventueel zou kunnen uitlopen op een directe betrokkenheid van de VS bij het conflict. Daarom zou Uribe na eerdere mislukkingen toch opnieuw de kaart van de VN trekken.