Irakezen woedend over dure benzine

De Iraakse regering wil dat butaan- en propaangas voortaan drie keer meer opleveren; kerosine gaat vijf keer meer kosten. Benzine wordt zeven keer duurder, diesel negen keer. Een liter Iraakse benzine moet nu ongeveer 10 eurocent kosten - veel geld voor de arme Irakezen.

De Irakezen reageren verontwaardigd. Leveren wij misschien alle brandstof uit onze raffinaderijen aan de Amerikaanse bezettingsmacht? vraagt Akram Mohamed zich af. De taxichauffeur staat te wachten in een lange rij bij een benzinestation. Brandstof is ook schaars in Irak, al heeft het land de op één na grootste oliereserves ter wereld.

In Basra staken betogers banden in brand en blokkeerden ze wegen en benzinestations. In Amarah, 290 kilometer ten zuidwesten van Bagdad, leidde de aankondiging van de prijsverhogingen tot confrontaties tussen ontevreden burgers en de politie. In Tikrit betoogden meer dan 500 mensen; ook in Najaf, Suleiminiyah, Kut, Kerbala, Bagdad, Samawa en veel kleinere steden kwamen mensen op straat.

Nadat actievoerders een tijdlang de weg tussen Basra en Bagdad blokkeerden, riep de gouverneur van Basra een spoedvergadering van de provinciale raad bijeen. Die besliste de prijzen onveranderd te laten. Misan en Dhi Qar, twee andere van de 18 Iraakse provincies, hebben de prijsverhogingen ook naast zich neergelegd. Het lijkt erop dat er nog andere provincies zullen volgen.

De prijzen zijn opgetrokken om de groei van de zwarte markt in te dammen, verklaarde de woordvoerder van het Iraakse olieministerie, Assem Jihad. Op de zwarte markt was benzine tot acht keer duurder dan bij het tankstation. Kopers waren er toch, omdat de schaarste zo groot is. Maar nu vragen sommige pomphouders opeens elf keer meer dan vroeger. Dat maakt de klanten nog bozer.

Volgens vice-premier Ahmed Chalabi zullen 275 van de 500 miljoen euro die de prijsstijging de staat waarschijnlijk zal opleveren, worden verdeeld onder arme gezinnen. Maar daar hechten weinig Irakezen geloof aan. Iedereen wordt hier slechter van, zegt de 36-jarige Ismael Hamoudi. Al ons eten wordt duurder, want het wordt van buiten de stad aangevoerd, en wie zal de gestegen transportkosten betalen? De rest van wat de operatie opbrengt, wil de regering investeren in de economische relance.

De Iraakse olieminister, Ibrahim Bahr al-Uloum, heeft met ontslag gedreigd als de onrust blijft aanhouden. Maar dat maakt geen indruk op de Irakezen. Die zijn woedend dat brandstoffen zo duur kunnen zijn in een land dat zoveel olie bovenhaalt.

Irak heeft sinds het bewind van Saddam Hoessein altijd de brandstofprijzen gesubsidieerd. Maar donoren als de Wereldbank dringen er nu op aan dat die subsidies afgebouwd worden.

Irak moet nog altijd meer dan de helft van zijn brandstof invoeren. Dat kost het land meer dan vijf miljard euro per jaar. (PD/MM)