Iran weet geen munt te slaan uit Arabische lente

De Iraanse schepen werden tegengehouden door twee oorlogsschepen van de machtige Samenwerkingsraad voor de Golf (GCC) omdat de actie werd gezien als buitenlandse inmenging in interne aangelegenheden.

Binnenlandse kritiek

Toen de demonstraties in Tunesië en Egypte begonnen, claimde Iran dit direct als de voortzetting van de islamitische revolutie van 1979. Maar sinds de NAVO-steun aan de rebellen in Libië en de wijdverbreide opstanden in het bevriende Syrië heeft dat verhaal scheurtjes opgelopen. Het Iraanse regime heeft vooral uit het binnenland veel kritiek te verduren over de manier waarop het zich opstelt.

Iran faalt erin voordeel te halen uit deze “gouden mogelijkheid om zijn relaties en invloed uit te breiden”, schreef de krant Mardom Salari dinsdag. “Teheran koos stil te blijven inzake de Libische ramp en vervolgens keerden de revolutionairen zich naar het Westen. Hetzelfde gebeurt langzaam in Syrië.”

In Bahrein heeft Iran wel geprobeerd invloed uit te oefenen, zegt de Amerikaanse regering, door er infiltranten uit Irak en uit de Syrische Hezbollah te stationeren, ook al begonnen de protesten zonder Iraanse inmenging. In Syrië kiest Teheran voor de regering en heeft het wapens en expertise geleverd om de protesten effectief neer te slaan, net als in 2009 in Iran.

Hypocriet

In zijn toespraak donderdag noemde Obama de opstelling van Iran “hypocriet”. Zelf worden de VS er net zo goed van beschuldigd met twee maten te meten, al probeerde Obama dat tegen te gaan door de Jemenitische president Ali Abdullah Saleh op te roepen de macht over te dragen en door Bahrein te bekritiseren om het neerslaan van het volksprotest.

“We hebben er publiekelijk en besloten op aangedrongen dat massa-arrestaties en brute kracht niet overeenkomen met de universele rechten van de burgers van Bahrein”, zei Obama. “De enige weg vooruit is de dialoog tussen regering en oppositie, en dat is niet echt mogelijk als delen van de vreedzame oppositie in de gevangenis zitten.”

In feite hebben zowel de VS als Iran aan invloed ingeboet in de laatste maanden. Obama probeerde zich donderdag te identificeren met de democratiseringsbeweging, maar de eerste reactie uit Arabische gelederen was op z’n best lauw te noemen.

Iran krijgt er door alle veranderingen een paar uitdagingen bij, schreef het Center for a New American Security, een denktank in Washington, gisteren in een nieuw rapport. “De veranderingen ondermijnen de aantrekkingskracht van Iran op het Arabische publiek en benadrukken de kosten van de repressie in eigen land.” Dat is goed nieuws voor Arabische regimes. Zij vrezen Iran niet zozeer militair, maar om zijn invloed op delen van de bevolking, aldus het rapport.

Het Stimson Center, een andere denktank in Washington, schreef gisteren op iranprimer.com dat Iran wel wat vorderingen boekt in formele relaties — zoals met Egypte, dat de diplomatieke betrekkingen weer wil herstellen — maar dat echte allianties met soennitische staten niet waarschijnlijk zijn.