Israëlische lobby in VS in het defensief

Het AIPAC is het voorbije weekend aan zijn jaarlijkse beleidsconferentie begonnen, een evenement dat nog tot dinsdag duurt en waarop elk jaar Amerikaanse en Israëlische politieke zwaargewichten hun opwachting maken. Dit jaar neemt de Israëlische president Shimon Peres deel, terwijl premier Benjamin Netanyahu de aanwezigen via een satellietverbinding toespreekt.

Rechtszaken en schandalen

Vrijdag kreeg de organisatie goed nieuws. Het Amerikaanse gerecht staakte de vervolging van Steven Rosen en Keith Weissman, twee voormalige medewerkers van het AIPAC die ervan beschuldigd werden in 2005 geheime overheidsinformatie te hebben doorgespeeld aan de Israëlische regering en aan journalisten. De zaak leek door de moeilijke bewijsprocedure voor de overheid moeilijk te winnen.
Maar er hangt de lobbygroep nog altijd een rechtszaak boven het hoofd tegen Rosen en Weissman, die vinden dat ze ten onrechte aan de deur zijn gezet. Ze eisen een schadevergoeding die in de miljoenen dollars loopt.
De affaire Rosen en Weissman houdt ook verband met een schandaal rond de Republikeinse volksvertegenwoordiger Jane Harman. Die zou zich bereid hebben verklaard tussenbeide te komen voor de twee AIPAC-medewerkers als ze in ruil daarvoor van een Israëlisch-Amerikaanse mediamagnaat die tot de belangrijkste donors van het AIPAC behoort, steun kreeg om benoemd te worden op een hoge functie in het Amerikaanse parlement.

Verkeerde golflengte

De organisatie moet verder ook lijdzaam toezien hoe het Witte Huis afstevent op een confrontatie met Netanyahu. De lobbygroep heeft al lang een nauwe relatie met de Israëlische premier en zijn Likoedpartij, en dreigt daardoor op een heel andere golflengte terecht te komen dan de Amerikaanse regering. Die neemt immers heel andere standpunten in dan Netanyahu over de Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever en de staatkundige toekomst van de Palestijnen in Israël. Het vervelende is dat opiniepeilingen aangeven dat Obama en zijn regering voor die standpunten veel steun genieten bij de Amerikaanse bevolking in het algemeen en bij de Joodse gemeenschap in de VS in het bijzonder.
Het AIPAC krijgt ook steeds meer tegenwind van meer gematigde Joden in de VS. Omdat die zich niet langer goed vertegenwoordigd voelen door de conservatieve lobbygroep, richtten ze vorig jaar J Street op, een pro-Israëlische lobbygroep die zich veel minder onverzoenlijk opstelt tegenover de Palestijnen en hun bondgenoten in het Midden-Oosten.

Iran

Toch blijft het AIPAC machtig. Dat blijkt alleen al uit de deelnemerslijst van de conferentie van dit jaar. Naast de omstreden volksvertegenwoordiger Harman is ook John Kerry van de partij, de voorzitter van het comité Buitenlandse Zaken van de Amerikaanse Senaat, en verder vier topmensen van de Republikeinen en de Democraten in de Senaat en het Huis van Afgevaardigden.
De conferentie probeert de aanpak van de nucleaire dreiging van Iran als prioriteit naar voren te schuiven, eerder dan de relatie tussen Israël en de Palestijnen. Daarmee volgt het AIPAC de analyse van Netanyahu en gaat de groep in tegen de Amerikaanse buitenlandminister Hillary Clinton, die vindt dat er op beide fronten tegelijk vooruitgang moet worden geboekt.
De deelnemers aan de conferentie worden geacht hun invloed aan te wenden om twee recente wetsvoorstellen gestemd te krijgen. Die zouden de Amerikaanse president de mogelijkheid bieden harde sancties op te leggen aan bedrijven die geraffineerde aardoliederivaten verkopen aan Iran. Critici, waaronder J-street, zeggen dat de wetsvoorstellen het diplomatieke werk van de regering dreigen te ondermijnen.