Ivoriaanse crisis doet clandestiene abortussen toenemen

Vroedvrouwen zeggen dat de grote vluchtelingenstromen van noord naar zuid als gevolg van het conflict in het land het aantal clandestiene abortussen heeft doen toenemen. Ook het aantal pasgeborenen dat wordt achtergelaten in vuilnisbakken en op openbare plaatsen stijgt.

‘Objectif santé’, een Ivooriaanse organisatie, ondervroeg vorig jaar voor een studie 2.400 vrouwen. Maar liefst 34 procent onder hen zei dat ze al minstens één abortus hadden ondergaan. Dat is per definitie een clandestiene ingreep - abortus is bij wet verboden in Ivoorkust. Aborteurs stellen zich bloot aan een gevangenisstraf van vijf jaar en boetes tussen ongeveer 230 en 2300 euro.

Maar “artsen, verpleegkundigen en vroedvrouwen voeren in het geheim veilige zwangerschapsbeëindigingen uit - voor veel geld”, zegt Zana Sanogo van de organisatie ‘Programme de santé communautaire’ in het noord-Ivoriaanse Korhogo.

Dr. Logozeni Diabaté van het medisch centrum in Séguéla schat dat aborteurs tussen de 40 en 80 euro verdienen per keer. “Iedereen weet het, maar niemand durft zijn mond opendoen omdat abortus hier bij wet verboden is. Alleen als het fout afloopt, komt het naar buiten.”

Fout aflopen doet het vaak bij de dertig procent vrouwen uit het noorden die volgens de studie geen andere uitweg zagen dan zich buiten een ziekenhuis te laten aborteren, door genezers, medicijnmannen of verpleegsters. Een aanzienlijk aantal sterft of zal nooit nog kinderen kunnen krijgen. In de andere zeventig procent werd de abortus in veilige omstandigheden uitgevoerd, en met instemming van ouders of partners. Het ging om meisjes en vrouwen tussen 13 en 24 jaar oud.

Fout ging het ook voor de zestienjarige Korotoumou Bakayoko. Ze ging naar de middelbare school, maar ligt nu begraven op het kerkhof van Séguéla, in centraal-west Ivoorkust. Bakayoko was drie maanden zwanger zonder dat iemand ervan wist, en vreesde de schande voor haar familie. Ze was moslim. Op advies van haar vrienden probeerde ze abortus op te wekken. Daarvoor gebruikte ze onder meer gemalen glas. Ze kreeg een inwendige bloeding, viel in coma en werd overgebracht naar het ziekenhuis in Séguéla.

“Ze was al in kritieke toestand, en het ziekenhuis had niet de juiste medische voorzieningen”, zegt François Ignace Kobénan, een verpleegkundige die haar verzorgde. Hij legt uit dat het gebrek veroorzaakt is door de onzekere situatie sinds de gewapende opstand van in 2002.

Aristide Kouamé Kobénan van de ngo ‘Santé pour tous’ in Toumodi, in de bufferzone tussen de rebellen en de overheidstroepen, benadrukt de rol die armoede speelt bij de keuze voor abortus. “Een zwanger meisje dat afgewezen is door haar partner en ouders, zonder psychologische steun, aarzelt niet om de zwangerschap te beëindigen.”

Aana Sanogo van het ‘Programme de santé communautaire’ pleit ervoor abortus te legaliseren, zodat de ingreep altijd kan doorgaan onder de vereiste medische begeleiding. “Zo kunnen we vermijden dat jonge meisjes en vrouwen door abortus sterven of onvruchtbaar worden.”